भटकंती.. (सुरुवात एका प्रवासाची ) ........ (भाग पहिला)

             आकाशला जेव्हा जाग आली, तेव्हा नूकताच पाऊस पडून गेला होता... हलकीशी सर असावी ती. थंडावा होता हवेत. वारा वाहत होता, त्यात पावसाचे थेंब मिसळून, घुसळून एक वेगळंच वातावरण तयार झालं होतं. त्या थंड वाऱ्याच्या झोतानेच त्याला जाग आली होती. आकाश त्याच्या तंबू मधेच पहुडला होता. डोळे उघडले आणि तंबू मधून डोकं बाहेर काढलं. छान वारा सुटला होता. प्रसन्न वातावरण अगदी, तसाच डोळे चोळत बाहेर आला. अंग आळोखे - पिळोखे देत वाकडं-तिकडं करत आळस दिला. घड्याळात पाहिलं तर सकाळचे ७.३० वाजत होते. तरीही अजून सूर्य देवाचे आगमन झाले नव्हते. आकाश तंबू पासून जरा पुढे आला. आजूबाजूला बघू लागला. 

              समोरच्या डोंगरावर राजमाची पुन्हा जोरदार पावसाच्या तयारीत गुंतून गेली होती. नुकताच पडून गेलेला पाऊस जणूकाही सांगून गेला होता, तयारीत राहा, जोरदार येतो आहे पुन्हा. त्या बाजूचा सर्व परिसर धूक्यात हरवून गेला होता. जसं काही पांढऱ्या शुभ्र रंगाची शालच पांघरली होती तिथे..... तीनच रंग होते त्या परिसरात, आभाळाचा काळसर रंग, धुक्याचा शुभ्र रंग आणि राजमाचीचा करडा हिरवट रंग.... किती छान द्रुश्य होतं ते. आकाश पुन्हा तंबूत आला. त्याने त्याचा कॅमेरा उचलला. आणि पटापट ३-४ फोटो काढून घेतले. शहरात कूठे दिसते असं द्रुश्य,बरोबर ना... 

            ५ - १० मिनिटं आकाश ते सर्व पाहत होता. समोरच वातावरण अधिक गडद होऊ लागलं होतं. राजमाची तर आता जवळपास दिसेनाशी झाली होती. बोचरा वारा सुरु झाला.शहारलं अंग आकाशचं. पावसाची चाहूल होती ती. आजूबाजूला नजर फिरवली असता चोहोबाजूनी हत्तीच्या आकाराचे मेघ जमा होतं होते. त्यांचा रंगही हत्ती सारखाच काळा, सोबतीला वारा होताच. मधेच एखादी पांढरी शुभ्र लकेर ढगांमध्ये चमकून जायची. विजेचा आवाज अस्पष्ट असा असायचा. थोडावेळ असाच शांततेत गेला. कूठेतरी दूर असा एखादा पक्षी उगाचच ओरडायचा, थोड्यावेळाने त्याचा आवाज ऐकून त्याला प्रतिसाद देयाचा कोणीतरी. आकाश ते सर्व मनात भरून घेत होता. अचानक प्रचंड थंड वाऱ्याचा झोत आकाश कडे झेपावला. गारठून गेला आकाश अगदी. पावसाची नांदी होती ती. दूरवरून येणारा पाऊस आकाश बघत होता. काही क्षणात तो आपल्यापर्यंत पोहोचेल हे आकाश जाणून होता. पट्कन एक फोटो काढला आणि कॅमेरा पावसापासून वाचवण्यासाठी त्याच्या तंबूत शिरला. 

           पावसाची धुवांधार बॅटिंग सुरू झाली. हत्तीचं जणूकाही त्यांच्या सोंडेतून सर्व ठिकाणी पाणी ओतत होते. मधेच एखादी वीज चमकून आपलं अस्तित्व स्पष्ट दाखवून जात होती. सर्व धरित्री चिंब होत होती. समोर राजमाची अक्षरशः स्नान करत होती. तो निसर्गरम्य सोहळा आकाश डोळे भरून बघत होता. छान वातावरण अगदी...... तास-दीड तास तो सोहळा चालू होता. त्यानंतर हळूहळू सूर्यदेवाचे दर्शन होऊ लागले तसा पाऊस आता जाईल असा अंदाज आकाशने लावला. तसे झाले सुद्धा. १० - १५ मिनिटात पाऊस थांबला. आकाश पुन्हा तंबूच्या बाहेर आला. आभाळ बऱ्यापैकी मोकळं झालं होतं. सूर्यदेव त्यांच्या कामाला लागले होते. आजूबाजूचा सर्व परिसर धुवून गेला होता. समोरची राजमाची हिरव्या रंगाने नटली होती. किती उजळून दिसत होती आता ती. धुकं सुद्धा आता विरळ होतं होता. पायथ्याशी असलेली गावं आता दिसू लागली होती. आकाशने त्याच सामान , तंबू पुन्हा बांधायला घेतला. निघायची वेळ झाली ना. सामान बांधून झालं, त्याने घड्याळात पाहिलं, सकाळचे ९.३० वाजलेले. तरी पायथ्याशी असलेली गावं अजून सुस्तावलेली भासत होती. मधेच एखादा पक्षी उगाचच केकाटत जात होता. आकाशने त्याची सॅक पाठीवर लावली. पुन्हा एकदा वारा वाहू लागला होता. आकाशचे पाय निघत नव्हते. , तरी काय करणार ना... पुन्हा जावे लागेल शहरात. एकवार त्याने  राजमाची कडे नजर टाकली आणि परतीच्या प्रवासाला लागला. 

             आकाश एका मॅगझीन साठी फोटो काढायचा. तो एक professional photographer होता आणि traveler सुद्धा. भटकंती करायला खूप आवडायची त्याला. त्याने काढलेले फोटो तर किती फेमस होते. कितीतरी पुरस्कार मिळाले होते त्याला. ते मॅगझीन सुद्धा त्याने काढलेल्या फोटोज वर चालायचे जणूकाही. कारण बहुतेक लोकं आकाशने काढलेल्या फोटो साठीच ते मॅगझीन विकत घेयाचे. खूप फॅन्स होते त्याचे. एवढे छान फोटो क्लीक करायचा आकाश. 

             पण एक होतं त्याचं. तो कधीच समोर यायचा नाही. एवढे फॅन्स होते त्याचे, पण एकानेही त्याला पाहिलं नव्हतं किंवा त्याचा फोटो बघितला होता. फेसबूक वर त्याने एक फोटो टाकायचा बाकी, धडाधड कंमेंट्स, likes चा नुसता पाऊस पडायचा. तरीही FB वर त्याचा स्वतःचा असा एक फोटो नव्हता. एवढे पुरस्कार त्याला मिळालेले, तरी एकदाही तो स्वतः पुरस्कार घेण्यासाठी गेला नाही किंवा सोहळ्याला हजेरी लावली नव्हती. अलिप्त रहायचा. त्याला त्याचे घरचे आणि ऑफिस मधले.... एवढेच काय ते जवळचे, निदान मानवाच्या वस्तीतले तरी. घरीसुद्धा परिस्तिथी छान अशी. आई-वडील सरकारी नोकरीत. मोठया भावाचा बिझनेस. त्यामुळे आकाशला तशी काम करायची गरजच नाही. आई-वडिलांनी सुद्धा बिझनेस मध्ये लक्ष देयाला सांगितलेले. पण त्याचं मन रमायचं नाही त्यात. त्याला निसर्गच आवडायचा. त्याचे मित्र सुद्धा तेच, झाडं-पशु-पक्षी... निसर्ग. त्याचं निसर्ग हेच पहिलं प्रेम.... त्याला जणू काही माणसांचा तिटकारा होता. पण कधी गरजूला लगेच मदत करायला जायचा पुढे. फोटोग्राफीची आवड कधी पासून लागली ते माहित नाही. पण तो स्वतःच शिकला ते कसब आणि वर्षांच्या अनुभवाने त्याची फोटोग्राफी एवढी सुधारली. तो त्याच्या घरी सुद्धा राहायचा नाही. ऑफिस मध्ये ही क्वचित दिसायचा. त्याचं सगळं सामान एका मोठया सॅक मध्ये भरून ठेवलं होतं त्याने. ती सॅक घेऊनच कूठे कूठे फिरत बसायचा एकटाच. वाटेल तिथे जाऊन राहायचा. बहुतेक वेळेस तो राना-वनात, दऱ्या-खोऱ्यात फिरत राहायचा आणि फोटोग्राफी करत रहायचा. महिन्यात २ - ३ दिवस ऑफिसमध्ये यायचा, काढलेले फोटोज वर काम करून ते प्रसिद्ध करण्यासाठी मॅगजीन कडे देऊन टाकायचा. त्याची सॅलरी जमा झाली का ते बघायचा, पाहिजे तेवढे पैसे काढून पुन्हा प्रवासाला निघायचा.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

"ओ काका.... इसको जरा दो पुरी जादा देना... दो दिन से इसने कूच खाया नही .... " सुप्री , त्या पाणीपुरी देणाऱ्या माणसाला बोलली. त्याच्या चेहऱ्यावर प्रश्नचिन्ह, तरी त्याने दोन पाणीपुरी जास्तच दिल्या संजनाला.

 " काका, आता हिला दिला तसं मला पण द्या ना.... मी पण दोन दिवस जेवली नाही आहे." सुप्री एकदम काकुळतीने बघत म्हणाली. तसा तो हसला. पाणीपुरी खाणारे सगळेच हसू लागले. extra पाणीपुरी दिली त्याने, वर बोलला देखील.

" तुम दोनो तो खाते-पिते घर कि लागती हो... दो दिन तो बहुत होते है, मुझे पता था तुम्ह मजाक कर रही हो, मैने ऐसे हि देदी... हमेशा हसते रहना.... " संजना ने छानशी smile दिली आणि दोघी संजनाच्या scooty वर बसून निघाल्या. 

" काय ग खुळे.... काय बोललीस त्याला, मी जेवली नाही दोन दिवस... कुठल्या अँगलने वाटते तरी का मी तशी.... पागल. " संजना सुप्रीला म्हणाली. 

"अगं... पण दोन-दोंन extra पाणीपुरी तर भेटल्या ना... " सुप्री डोळा मारत म्हणाली. 

" तू पण ना खरंच... कधीतरी मार खायाला लावणार आहेस, तुला पण आणि मला पण." संजना scooty चालवत म्हणाली. 

                   संजना आणि सुप्री.... म्हणजेच सुप्रिया... दोघी शाळेपासूनच्या मैत्रीणी. दोघींचा स्वभाव सुद्धा जवळपास सारखाच. मध्यम शरीरयष्टी, उंचीही जवळपास सारखी . दिसायला जरा वेगळ्या होत्या दोघी. संजना जरा सावळी होती. सुप्रिया बऱ्यापैकी गोरी होती. सुप्री नुसतीच हसत राहायची, काहीही कारण काढून... संजना सुद्धा हसरी होती, पण उगाचच हसत राहायची नाही. दोघी लहानपणापासून एकत्र असल्या तरी खूप वेळा भांडण सुद्धा झाली होती. अगदी टोकाची भांडण. तरीसुद्धा त्या अजूनही सोबत होत्या. संजना तिला "सुप्री" बोलायची. पण सुप्रियाचे एक काही धड नव्हतं. कधी संज्या तर कधी संजू बोलायची.... असो, कोणत्या नात्याने त्या अजून सोबत होत्या , ते त्यांच्या घरी सुद्धा कळत नव्हतं. फारच कौतूक होतं दोघींचं. शाळेत एकत्र, कॉलेज एकत्र आणि आता जॉबला सुद्धा एकत्र होत्या. सकाळ झाली कि जॉबला जायचे आणि संध्याकाळ झाली कि फिरायला जायचं हेच होता त्यांचं आयुष्य. दोघींचं विश्व फक्त. त्यात तिसऱ्या कोणाला प्रवेश नव्हता, अजिबात नाही. 

                    पावसाळा सुरू झालेला. या दोघीना खूप आवडायचा पाऊस, त्यात भिजायला तर किती आवडायचं. विशेष करून सुप्रीला, पावसाळ्यात तर दर रविवारी या दोघींच्या पिकनिक ठरलेल्या. कधी ऑफिसच्या ग्रुप बरोबर, तर कधी त्यांच्या मित्र-मैत्रिणी सोबत, कधी फॅमिली सोबत आणि तसंच कोणी भेटलं नाही तर दोघीच जायच्या भिजायला. दोघीना एकमेकांशिवाय करमायचे नाही. अशीच त्यांची मैत्री होती, अतूट अशी. पण यंदाच्या पावसात काहीतरी वेगळं होणार होतं. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

                  पावसाचे दिवस, त्यात रस्तावर पाणी साचलेलं. संजनाला scooty वर असताना मुद्दाम पाण्यातून गाडी घेऊन जायची सवय. उडणारे पाणी बघून तिला वेगळाच आनंद मिळायचं. त्यात सुप्री मागे असली कि विचारूच नका. ती संजनाला बरोबर सांगायची कि कुठे पाणी साचलेलं आहे ते, मग काय.... संजना गाडी वळवायची तिथे... हा पण ,ते पाणी लोकांवर उडणार नाही याची काळजी मात्र दोघी घ्यायच्या. 

                 त्यादिवशी तसंच झालं.... रस्ता बऱ्यापैकी रिकामा होता. दोघी ऑफिसला निघाल्या होत्या scooty वरून. समोर रस्त्यावर पाणी साचलेलं. perfect scene एकदम. मग काय , निघाल्या दोघी सुसाट. भुर्रकन पाणी उडवलं. त्याचदिवशी, आकाश शहरात आलेला. तो काम करत असलेल्या मॅगझीनचे एक नवीन ऑफिस उघडले होते, ते बघण्यासाठी आकाश निघाला होता, नेमका त्याचं रस्त्याने. संजनाने पाणी उडवायला आणि आकाश समोर यायला एकचं वेळ झाली. आकाशने पटकन कॅमेरा मागे घेतला. तरीही स्वतःला त्या चिखलापासून वाचवू शकला नाही. चिखलाची एक छानपैकी नक्षी त्याच्या शर्ट आणि जीन्स वर दिसत होती आता. कॅमेरा थोडक्यात बचावला, तरीही थोडासा चिख्खल लागला कॅमेराला. संजनाला कळलं ते. तिने गाडी थांबवली. पण मागे बघायची हिंमत होतं नव्हती. सुप्रीने, आकाशकडे बघत लगेच एक smile दिली. " sorry uncle..... " म्हणाली, संजनाला scooty चालू करायला सांगितलं आणि दोघी पटकन नजरेआड झाल्या. 

 

               आकाश त्या दोघींकडे पाहत होता. त्यांच्यावर तरी काय रागवायचे. माणूस जातंच अशी असते, दुसऱ्यांना त्रास देयाचा फक्त आणि त्रास झालेला पाहून हसायचं. आकाश मनातल्या मनात म्हणाला. त्याला कूठे भावना होत्या. राग तर कधी यायचा नाही त्याला. कधी कधीच हसायचा. ते सुद्धा एखाद्या पक्षाचा आवाज ऐकून. त्या दोघी निघून गेल्या, तसा त्याने मागे लपवलेला कॅमेरा बाहेर काढला. हलकासा लागलेला चिख्खल पुसला. कपडे जरा झटकले आणि निघाला. 

"काय गं मंद.... सांगता येत नाही का , म्हणे कोण नाही रस्त्यावर... तो काय भूत होता का मग... " संजना रागातच म्हणाली सुप्रीला. 

" अरे... हे बरं आहे , तुझ्या बदली मी बोलली ना सॉरी त्याला... " ,

" आणि तो काय अंकल होता का.... सॉरी अंकल बोललीस ते. एकतर चिख्खल उडवला, त्यात त्याला अंकल म्हणालीस... दोनदा अपमान केल्यासारखं झालं ते.... " संजना scooty थांबवत म्हणाली. 

" हा... ओरड आता मलाच.. गरीब आहे ना मी,.... गरीब लोकांना सगळेच ओरडत असतात. ओरडा तुम्ही श्रीमंत लोकं... " सुप्री तोंड एवढंसं करत म्हणाली. 

" ये नौटंकी.... झाली नाटकं सुरु परत.... चल जायचे नाही का ऑफिसला.... नाहीतर सर येतील. " सरांचे नावं ऐकताच सुप्री पटकन scooty वरून उतरली आणि दोघी झटपट ऑफिस मध्ये आल्या. 

दोघीनी त्यांचे computer चालू केलेच होते, तेवढ्यात ऑफिस मध्ये एकाने announcement केली.

" एक मिनिट... जरा सगळ्यांनी लक्ष द्या इकडे.... आपल्या ऑफिसच्या मजल्यावर, कोपऱ्यात एका मॅगझीनच्या ऑफिसचे उद्घाटन होत आहे. तर त्यांनी आपल्या सर्वाना आमंत्रण दिलं आहे. बॉसची permission मिळाली आहे. सगळ्यांनी आता तिथेच चला, ते आपली वाट बघत आहेत. चला लवकर. " तसे सगळे उठले. 

" चला... आजच्या नाश्त्याची सोय झाली." सुप्री संजनाला बोलली. ते आजूबाजूच्या लोकांनी सुद्धा ऐकलं. सगळेच हसायला लागले. 

" गप्प गं येडे.... म्हणून तुला कूठे घेऊन जात नाही मी ." संजना पुढे काही बोलणार, इतक्यात तिचं लक्ष मॅगझीनच्या नावाकडे गेलं." wild india " .... "सुप्री... नावं बघ मॅगझीनचं... " सुप्रीने नावं बघितलं आणि मोठयाने ओरडली. " Wow !!!!!!! " अचानक झालेल्या आवाजाने सगळे तिच्याकडे बघू लागले. 

" काय झालं ? काय झालं ? " सगळे विचारत होते. 

" अरे.. तुम्हा कोणाला माहित नाही का.... हे मॅगझीन... "आकाश", त्याची फोटोग्राफी... आठवलं का... " तेव्हा लक्षात आलं सगळ्यांच्या. आकाशला कोण ओळखायचे नाही. .... निदान त्याने काढलेल्या फोटोज वरून तरी. अर्थात त्याला कोणी पाहिलं नव्हतं. आजतरी आकाशला बघायला मिळेल, याची उत्सुकता लागली सगळ्यांना. 

एव्हाना सगळे जमले होते, उद्घाटनासाठी. तरीही काही सुरु होतं नव्हतं. सुप्रीला भूक लागली होती. तीच पुढे जाऊन बोलली.

" ओ काका, कोणाची वाट बघत आहेत. नाहीतर ते थंड होईल ना नास्ता... मग बरोबर नाही लागतं थंड थंड..... " तसा तो हसला आणि म्हणाला. 

" आमच्या मोठया ऑफिस मधून एक जण येणार आहे. तो आला कि सुरु करू. " त्याने आकाशचे नावं घेणे मुद्दाम टाळलं. १० मिनिटे गेली असतील. मागून एक जण पुढे आला. केस विस्कटलेले, वाढलेली दाढी, पाठीवर मोठी सॅक, गळ्यात कॅमेरा आणि अंगावर घातलेल्या कपड्यांवर चिख्खल.... सगळ्याचे लक्ष त्याच्याकडेच गेलं.

 " माझ्यासाठी थांबायची काही गरज नव्हती सर... तुम्ही सुरु करा. " आपण ज्या माणसाला नास्ताचे विचारलं, तो त्या मॅगझीनचा बॉस होता ते सुप्रीला कळलं. तशी ती जराशी मागे झाली. 

" अरे !! काय हे... अंगावर चिख्खल कसा उडाला.... " तोपर्यत आकाशची नजर सुप्रीकडे गेली होती. त्याने तिला लगेच ओळखलं. 

" काही नाही सर, शहरात आलं कि होतंच असं... " उद्घाटन झालं आणि सगळे नास्ता करायला गेले. 

" श्शी !!! काय ते ध्यान त्या माणसाचे... " संजना म्हणाली.

" मॅडम, ते ध्यान आपल्यामुळेच झालं आहे... आठवला का मघाचचा अंकल... " संजनाची ट्यूब पट्कन पेटली. सुप्रीला न सांगताच उलट पावली निघून आली. आकाश वॉशरूम मध्ये जाऊन कपडे स्वच्छ करून आला. 

सुप्री सगळ ऑफिस बघत होती. फोटोज सगळेच छान होते, specially आकाशने काढलेले फोटो...... जमलेले सगळेच ते फोटो बघत होते. सुप्रीचं लक्ष फोटो वरून एका कोपऱ्यात गेलं. आकाश आपला कॅमेरा चेक करत होता. सुप्री त्याच्या जवळ गेली. 

" पुन्हा एकदा सॉरी... " आकाशने सुप्रीकडे फक्त एकदाच पाहिलं... आणि पुन्हा कॅमेरा साफ करू लागला. 

" नास्ता नाही करत का तुम्ही... थंड होईल मग, already तुमच्यामुळे उशीर झालेला .... " सुप्री बोलता बोलता थांबली. आकाशची काहीच reaction नाही. तो शांतपणे कॅमेऱ्यावर उडालेला चिख्खल साफ करत होता. सुप्रीला काहीतरी विचारायचे होते. चुळबुळ चुळबुळ चालू होती तिची. त्यात आकाश काहीच बोलत नव्हता. पुन्हा विचारलं तिने. 

" तुम्ही कॅमेरामन आहेत का.... सॉरी... सॉरी, फोटोग्राफर आहात का... ",

"हो" आकाश बोलला शेवटी... 

" अरे व्वा !!!! म्हणजे तुम्ही आकाशला नक्की ओळखत असणार ना... " त्यावर तो सुप्रीकडे बघायला लागला. "म्हणजे...... हे फोटो त्यानेच काढेल आहेत ना म्हणून.... कसला भारी फोटो काढतो ना तो... भारीच आहे एकदम तो..." आकाशला जरा गंमत वाटली. त्याने चेहऱ्यावर तसं दाखवलं नाही. 

" तुम्ही पाहिलं आहे का त्याला.... " आकाश चा पहिला प्रश्न... 

" तसं पाहिलं नाही कधी.... पण एवढे छान फोटो काढणारा पण छानच असेल ना..... म्हणून विचारलं तुम्हाला कि कधी पाहिलं आहेत का त्याला, I mean रोजच भेटत असेल ना तुम्हाला... " आकाशने नकारार्थी मान हलवली आणि कॅमेराकडे लक्ष दिलं. सुप्रीचा नास्ता संपला होता. तिच्या ऑफिस मधले कर्मचारी आता माघारी त्यांच्या ऑफिसमध्ये गेले सुद्धा. तशी सुप्री निघाली. परत थांबली. 

" excuse me..... तुमचे नावं नाही सांगितले तुम्ही.... एवढा वेळ बोलत होतो आपण, नावं राहिलं कि राव... माझं नावं सुप्रिया... पण सगळे "सुप्री" च बोलतात. तुमचं नावं काय... " सुप्रीने हात पुढे केला.

" ..... अंकल.... " आकाशने डोकं वर न करताच उत्तर दिलं. पुढे केलेला हात सुप्रीने तिच्याच डोक्यावरून फिरवला. आकाशकडे जीभ बाहेर काढून दाखवली आणि निघून गेली. 

आकाशचे सर आता त्याच्याजवळ आले. " काय मग... कसं वाटलं नवीन ऑफिस..... आकाश... ",

"ठीक आहे... तसं पण मला कूठे आवडते शहरात..... त्यामुळे आहे ते चांगलंच असणार ना माझ्यासाठी... , बरं... काही फोटोज आणले आहेत, ते पाठवून देतो... " ,

"चालेल. आणि किती दिवस आहेस आता इकडे... ",

"बहुतेक हा आठवडा आहे मी, काल घरी जाऊन आलो तर आईची तब्येत ठीक नाही... त्यासाठी थांबतो आहे.... या ऑफिसमध्ये आलं तर चालेल ना आठवडाभर.... ",

" तू कूठेही कामं करत बस.... दोन्ही ऑफिस मध्ये तुझं स्वागतच असेल... फक्त शहरात राहत जा रे... काय असते तिथे राना-वनात " त्यावर आकाश हसला फक्त. 

" तिथे खूप काही असते म्हणून तर तिथे जाऊन राहतो मी." त्याचे सर काय समजायचे ते समजले. 

सुप्री आली जागेवर. संजनाने कधीच काम सुरु केलेलं... 

" काय गं पोरी..... काय मस्त नास्ता होता, माहित आहे का तुला.... सॉलिड एकदम !! " सुप्री खुर्चीवर बसत बसत बोलली. 

" गप गं.... आणि तुला त्याने ओळखलं असेल ना..... काही बोलला का तो... ",

" तो अंकल..... म्हणून आली नाहीस ना, त्याला काय घाबरायचे... " ,

"पागल... त्याच्या अंगावर चिख्खल उडवला ना... आणि काय घाबरायचे बोलतेस... ओरडला असता तर.... " ,

" तो काय ओरडेल मला.... आईलाच नावं सांगेन त्याचं... " तश्या दोघी हसायला लागल्या. ऑफिस सुटल्यावर सुद्धा सुप्री, संजनाची नजर चुकवून पुन्हा त्या ऑफिस मध्ये डोकावून आली. आकाश दरवाज्याचा अगदी बाजूलाच काम करत बसला होता. सुप्रीला त्याने आता डोकावताना पाहिलं. " ओ अंकल... आकाश आला आहे का आज... " तिने बाहेरूनच विचारलं. आकाशने पाहिलं तिच्याकडे आणि कामाला लागला त्याच्या पुन्हा. पुन्हा सुप्रीने जीभ बाहेर काढून वेडावून दाखवलं आणि संजनाच्या scooty वर येऊन बसली. 

               दुसऱ्या दिवशी सुद्धा, जश्या दोघी ऑफिसला आल्या तशी सुप्री, पटकन जाऊन बघून आली. लपूनचं बघत होती ती. आकाश कधी मागे येऊन उभा राहिला ते कळलंच नाही तिला. खूप वेळ लपून-छपून बघून सुद्धा काहीच दिसत नाही म्हणून सुप्री निघाली, तर मागे आकाश. आकाशने हातानेच खूण करत " काय चालू आहे ? " असं विचारलं. " काही नाही.... आकाश आला आहे का ते बघितलं. " आकाश काय बोलणार त्यावर. शांतपणे ऑफिस मध्ये आला. मागोमाग सुप्री सुद्धा आली. आकाशने त्याची सॅक ठेवली आणि खुर्चीवर बसणार तर मागे सुप्री. 

" आकाश कधी येणार आहे... " आता मात्र आकाशला बोलावंच लागलं. 

" जर तुम्ही त्याला पाहिलंच नाही कधी... मग इथे काल पासून कशाला डोकावून बघत आहात... आणि तो आला तरी तुम्हाला कुठे कळणार आहे.... जा तुम्ही आता.... ",

" काय ओ  तुम्ही... एकदा भेटले असते तर काय बिघडलं असतं.... त्याची खूप मोठी फॅन आहे मी.... मी आणि माझी मैत्रीण संजना.... एकदाच बघायचं होतं ना त्याला... एकदाचं फक्त, गणू शप्पत..... ",

" गणू कोण आता ? " ,

"अहो गणू म्हणजे गणपती बाप्पा... माझ्या जवळ आहे ना तो खूप म्हणून त्याला गणू बोलते मी... ",

"ते ठीक आहे, पण बघून त्याला काय करणार आहेत तुम्ही... नाही येत तो इथे... जा तुम्ही तुमच्या ऑफिस मध्ये... नाहीतर तुमची तक्रार करावी लागेल मला." तशी सुप्री पटकन बोलली. 

" नको नको...  तक्रार नको, जाते मी... मी काय गरीब आहे ना म्हणून मला सगळे ओरडत असतात. " सुप्री निघून गेली ऑफिस मधून, पण तिच्या बोलायच्या पद्धतीची आकाशला गंमत वाटली. 

                 संध्याकाळी पुन्हा तेच... आकाशचे ऑफिस बऱ्यापैकी रिकामं झालं होतं. आकाशने बाहेर सहज नजर टाकली असता कोणीतरी लपून बघते आहे असं वाटलं त्याला. तसा तो पटकन बाहेर आला. सुप्री तर होतीच, पण अजून एक मुलगी त्याला बघून पळून गेली. आकाश तिच्या पाठमोऱ्या धावणाऱ्या आकृतीकडे बघत होता. आकाश बाहेर आला तशी सुप्री नीटनेटकी उभी राहिली. 

" हे काय आता नवीन... ती मला बघून पळून का गेली... " सुप्री हसू लागली. 

" ती ना... तुमच्या अंगावर त्यादिवशी नक्षीकाम केलेलं ना... ती होती.... माझी मैत्रीण... संजना. " .

" हो का... मग तुम्ही का पळून नाही गेलात... ",

" मी कूठे घाबरते तुम्हाला... कूणालाच घाबरत नाही... एक गणू सोडला तर सुप्री किसीसे डरती नाही... " आकाशला हसायला आलं जरा.

" ओ सांगा ना... तो आकाश आला आहे का... " आता काय बोलू हिला, आकाश मनात विचार करू लागला. 

" त्याने ना हा जॉब सोडला... तो नाही येत इथे... ",

" ह्या... बनवा मला येडं..... मग फोटो कशाला लावले आहेत इकडे... त्याने क्लीक केलेले.... detective सुप्री को फसाना आसन नही... " आकाश हसला पुन्हा. शिवाय पहिल्यांदा कोणाशी तो एवढा वेळ बोलत होता. 

" तुम्ही अश्याच आहेत का लहानपणापासून, कि आज काही स्पेशल आहे... आणि इकडे सगळं बरोबर आहे ना तुमचं.... " आकाश डोक्याला बोट लावून म्हणाला. 

" actually... मी ना खूप वेळा डोक्यावर पडली आहे.... तशी संजना पण पडत असते पण ती तोंडावर पडली होती... ",

" छान.. चला बाय.. मला काम आहे.... जा तुम्ही आता... " म्हणत आकाश आता ऑफिसमध्ये आला. 

" पण उद्या परत येणार मी सकाळी... आकाश आला कि त्याला थांबवून ठेवा... चलो बाय.... " सुप्री गेली आणि पुन्हा आली. " तुमचं नावं तर सांगा... " ,

"माझं नावं "A"... ", 

"हे कसं नावं... ",

"A,B,C,D.. मधलं पहिलं अक्षर "A".... bye आता.... काम करू दे... " सुप्रीने परत वेडावून दाखवलं आणि निघून गेली. 

              अश्याप्रकारे, रोज सकाळ-संध्याकाळ सुप्री, आकाशला येऊन सतावत होती, निदान आठवडाभर तरी. कधी कधी संजना असायची. पण मागेच असायची ती. आठवड्यानंतर आकाश पुन्हा आपल्या भटकंतीसाठी निघाला. सुप्री त्यालाच शोधत होती. दोन दिवस तो दिसला नाही म्हणून त्या ऑफिस मध्ये विचारायला गेली. 

" ते सर ना.. ते गेले कधीच... दोन दिवस झाले. " एकाने सांगितलं. 

" मग परत कधी येणार ते.... ",

"परत येतील का ते माहित नाही. कारण ते आमच्या main branch मध्ये असतात... " ,

"मग तुम्ही आकाशला बघितलं का... तो कधी येणार आहे इकडे... ",

" ते सर पण main branch ला असतात." सुप्रीचं तोंड एव्हडंसं झालं. तसाच चेहरा करून ती तिच्या जागेवर येऊन बसली. 

" काय झालं गं तुला ? " ,

"अरे तो गेला निघून.. ",

" कोण तो ? " ,

"मिस्टर A " ,

" कोण ? " ,

"अरे तो... तू त्याच्या अंगावर चिख्खल उडवला होतास, त्याला बघितलं कि पळून जातेस ती... ", 

"हो गं कळलं ते... बरं झालं मग... " संजना आनंदात म्हणाली. 

" काय बरं... तो आकाशला ओळखायचा, त्याने आपली भेट करून दिली असती ना... " ते ऐकून संजना पण जरा नाराज झाली. 

" ते जाऊदे आता.... आपली ऑफिसची पिकनिक जाते आहे.... ४ दिवस... मस्त ना... ",

" WOW !!! " ते ऐकून सुप्रीच्या चेहऱ्यावर पुन्हा हसू आलं. "चल, तयारी करायची आहे. " 

                   चार दिवस सहल होती त्यांची.... तशी दरवर्षी पावसात सहल जायची त्यांची.... प्रत्येकवेळेस एक-एक दिवसच जायची. यावेळेस मात्र जरा जास्त दिवसांची ठरवली होती. एका अनोळखी ठिकाणी जायचे हे ठरले होते.एकूण २० लोकं तयार झाले. त्यात मुलींची संख्या होती बऱ्यापैकी. राहायचे होते म्हणून प्रत्येकी दोन माणसांमागे एक असे तंबू सुद्धा घेतले होते. प्रत्येकाकडे त्या भागाचा मॅप बनवून दिला होता, त्यातल्यात्यात कोणी हरवू नये म्हणून. सर्व तयारी झाली आणि सगळे निघाले. प्रथम गाडीने प्रवास करून ते ठरलेल्या जागी पोहोचले. प्रवास सुरु झाला. २० जणांमध्ये संजना, सुप्री सुद्धा होत्या. त्यातल्या त्यात ज्यांना ट्रेकिंगचा अनुभव होता ते पुढे होते. सगळ्याकडे त्या भागाचा मॅप असला तरी नकाशात प्रत्येक गोष्टी दिसत नाहीत ना. तरीही ते चालत होते, अंदाज लावत लावत. सुमारे २.३० तास ते चालतच  होते. त्यात पाऊस. रस्ते निसरडे झालेले. बहुतेक जणांचे "पडून" झालेले. अश्याच एका ठिकाणी ते पोहोचले आणि finally त्यांना कळलं कि आपण वाट चुकलो आहोत. 

                तसे ते सगळेच एकत्र होते. पण एका चुकीच्या निर्णयामुळे सगळेच हरवलेले होते. त्यात भरीसभर म्हणून तो २० जणांचा ग्रुप आता एक जंगलात उभा होता. अनोळखी ठिकाणी जाण्याचे धाडस आता त्याच्या अंगाशी येणार होते बहुतेक. काय करावे सुचेना. दुपार झालेली, पोटात कावळे ओरडत होते. पावसाने अजूनच काळोख केलेला. त्यात जंगलात म्हणे रात्र लवकर होते, असं कोणीतरी माहिती पुरवली. म्हणजे लवकरात लवकर एका सुरक्षित ठिकाणी जावेच लागणार. चार-पाच जण पुढे गेले. एक माळरान शोधून आले. १० मिनिटात पोहोचले तिथे. तिचेच एका लहान डोंगराच्या आडोशाला तंबू लावायचे ठरले. लगेच दुसरा प्रश्न पुढे... तंबू तर घेतले होते मोठया हौशेने... ते बांधता कोणाला येतात... पण करणार काय ? पुस्तकात दिसेल तसं कसेतरी उभे केले तंबू.... कोणी कल्पना तरी केली होती का त्यात राहायची. रात्र अनुमान केल्याप्रमाणे लवकर झाली. भूक तर लागली होती. प्रत्येकाने प्रवासात खाण्यासाठी बिस्किट्स घेतली होती म्हणून बरी. नाहीतर उपाशीच झोपावं लागलं असतं. कशी-बशी रात्र काढू, सकाळी पुन्हा प्रवासाला निघू, असं ठरवून सगळेच दमलेले झोपी गेले. 

              सकाळ उजाडली तीच विजेच्या गडगडाटाने.... सुप्रीला जाग आली तशी तिने घडयाळात पाहिलं. सकाळचे ७ वाजले होते. संजनाला सुद्धा जाग आली. सगळेच आपापल्या तंबू मधून बाहेर आले. वर आकाशात कसले भयानक आवाज येत होते. बेभान वारा वाहत होता. पाऊस नसला तरी हवेत कमालीचा गारवा होता. विजा जणूकाही एकमेकींवर आढळत होत्या. सगळेच घाबरलेले. परस्पर सगळ्यांनी आपलं सामान बांधायला सुरुवात केली. १० मिनिटात सगळे तयार झाले. पण जायचे कुठे आता ? मागे तर जंगल आणि पुढच्या वाटेचा पत्ता नाही. वारा सुद्धा " सू....  सू.... " करत आवाज करत होता. भयाण वातावरण अगदी. ग्रुप मधल्या २ मुली रडू लागल्या. कोणालाच पुढे काय करावं ते कळत नव्हतं. 

             तेव्हाच त्यातल्या एकाला , दूर कोणीतरी एक मानव सद्रूक्ष आकृती दिसली. " हे... तो तिकडे आहे कोणीतरी... त्याला माहित असेल इकडचे काही... " सगळेच त्याच्याकडे बघून हातवारे करू लागले, ओरडू लागले. त्या सुसाट वाऱ्यात आणि विजांच्या कडकडाटात कूठे जाणार आवाज त्याला. तरी देखील तो गोंगाट ऐकून तो जाणारा माणूस क्षणभर थांबला. "अरे.... त्याने आपल्याला बघितलं वाटते.... ओरडा अजून जोरात... " संजना म्हणाली. तसे सगळे अजून मोठयाने ओरडू लागले. सुप्रीला तर फार मज्जा येत होती तसं करताना. मधेच हसत पण होती ती. " काय गं... तुला काय एवढं हसायला येते आहे... " संजनाने विचारलं. " भारी वाटते ना असं ओरडायला... घरी जरा आवाज केला कि आई धपाटा मारते पाठीत ..... असं वेड्यासारखं ओरडला कि कसं मोकळं मोकळं वाटते.. " संजनाने कपाळावर हात मारला. 

ती व्यक्ती आता स्पष्ट दिसू लागली होती. सगळेच पुढे गेले त्याला भेटायला. सुप्री सर्वात पुढे... 

" अरेच्या !!! याला तर ओळखते मी " सुप्री म्हणाली. संजनाने निरखून बघितलं. तसं ओरडणं बंद करून मागेच राहिली. 

" तू ओळखतेस त्याला... " एकाने विचारलं. 

" हो... माझा friend आहे तो. " तो जवळ आला तसा सुप्रीने हात पुढे केला. 

" Hello... mister A "... हो.. तो आकाशच होता. त्या सगळ्यांना तिथे बघून त्याला आश्यर्य वाटलं. 

" इकडे कूठे तुम्ही.... आणि या सर्वाना कशाला आणलंत इथे... " आकाशने सुप्रीकडे बघत विचारलं. 

" मी नाही आणलं. मलाचं घेऊन आले आहेत सगळे... " आकाशच्या चेहऱ्यावर मोठ्ठ प्रश्नचिन्ह.... काय हि .... इकडे प्रसंग काय आणि हिला मस्करी सुचते आहे... संजना मनात म्हणाली. तिलाच पुढे यावं लागला आता. 

" एक मिनिट , मी सांगते... आम्ही इकडे पिकनिकला आलो होतो... आणि आम्ही हरवलो आहोत.. तुम्हाला इकडचं माहित आहे का .... रस्ते वगैरे... " संजनाने काकुळतीने विचारलं. 

" ओ... mister "A"... हीच ती.... तुमच्या अंगावर चिख्खल उडवणारी पोरगी... " सुप्रीने मोठयाने सांगितले. तसं संजनाने हाताने तिचं तोंडच बंद केलं. आकाशने एकदा पाहिलं संजनाकडे. नंतर बोलला. 

" रस्ता सांगेन मी... पण आता इथे थांबू नका... धोका आहे इथे... चला पटकन माझ्या बरोबर.. " सगळेच सामान उचलून त्याच्या मागोमाग गेले. तोपर्यत आकाशात ढगांची गर्दी झालेली. वारा नुसता घोंगावत होता. पुढे एक लहानशी गुहा होती. आकाशने सगळ्यांना आत जाण्यास सांगितलं. गुहा लहान असली तरी २० जणांसाठी खूप होती ती. सगळे आत आलेले पाहून आकाश सुद्धा आत आला. 

" सगळ्यांनी रिलॅक्स व्हा.... पाऊस थांबला कि पुढचा प्रवास करा... " आकाश त्याच्या पाठीवरची सॅक खाली ठेवत म्हणाला. 

" पण पाऊस कूठे आहे आता, वाराचं तर आहे ना... " संजना हळू आवाजात म्हणाली. आकाश गुहेच्या तोंडाजवळ उभा होता. त्याने हाताने खूण करून सगळ्यांना बाहेर बोलावलं. सगळेच सामान ठेवून त्याच्या मागे येऊन उभे राहिले. 

" ते बघा... " आकाशने बोट वर करून सांगितलं. " त्या ढगांची रचना सांगते आहे कि वादळ येणार आहे... जोराचे वादळ.... सोबतीला पाऊस सुद्धा असतो. " सगळ्याचे डोळे, वर आभाळाकडे लागले. ढगांची गोलाकार संरचना होत होती. ५ मिनिटांतच पावसाने मुसळधार सुरुवात केली. तुफान वारा सोबतीला, विजांचा आवाज.... आकाश सोडून बाकी सगळेच घाबरले होते. आकाश शांतपणे बाहेर बघत बसला होता. एक तास तरी ते वादळ चालू होतं. त्यानंतर मात्र पावसाने आवरतं घेतलं.  

पाऊस गेलेला पाहून आकाश बाहेर आला. बाहेरचं वातावरण त्याने पाहिलं. " या आता बाहेर... " आकाश म्हणाला तसे सामान उचलून सगळा ग्रुप बाहेर आला. सुप्रीच पुढे होती. 

" WOW !!!! काय मस्त वातावरण आहे ना... " सुप्री आनंदात म्हणाली. तिच्या बाजूला संजना उभी होती. आकाशकडे चोरून बघत होती. कळलं ते त्याला. 

" चला निघूया आता... " म्हणत आकाश निघाला. त्याच्या मागोमाग सगळेच... "तुम्ही पिकनिकला आला आहेत ना.. मग अश्या ठिकाणी का आलात ? " आकाशचा प्रश्न. 

" अश्या ठिकाणी म्हणजे ? " त्यातल्या एकाने उलट प्रश्न केला. 

" अश्या ठिकाणी म्हणजे.... या इथे सहसा कोणी येत नाही... आणि पावसात तर बिलकूल नाही.. इथे दरडी कोसळण्याचे प्रमाण खूप आहे. त्यात रहायला कूठे सोयच नाही. " सगळ्यांच्या चेहऱ्यावर प्रश्नचिन्ह... तो काय बोलतो आहे कोणालाच कळतं नव्हतं. आकाशच्या लक्षात आलं ते. 

" चला.... मघाशी तुम्ही जिथे उभे होतात, तिथे जाऊ पुन्हा... " आकाशच्या मागोमाग सगळे. आकाशने त्यांना लांबूनच दाखवलं. सकाळी ज्या सपाट माळरानावर तंबू होते, तिथे आता बरेचशे मोठे दगड पडलेले दिसत होते. " कळलं... मी का बोललो ते... तुम्ही ज्याचा आडोसा घेऊन तंबू लावलेले होते, त्या डोंगरावरचे ते दगड आहेत... "... काळजात धस्स झाला सगळयांच्या...." हि जागा खूप सुंदर दिसते पावसात ...चहुबाजुकडे नजर फिरवली तरी   ... एकचं रंग... हिरवा.. " ,

" किती छान ना ... " संजनाच्या तोंडातून अचानक बाहेर आले शब्द. 

" छान ना... हो , खूप छान... पण त्यात तुम्हाला एक तरी गाव, वस्ती दिसते का ते पहा. " सगळे माना वर वर करून पाहू लागले. 

" नाहीच दिसणार... कारण हि सर्व जंगलं आहेत... मानववस्ती तर दूर-दूर पर्यंत कुठेच नाही. संकटात सापडला तर साधं पाणी विचारायला सुद्धा कोणी येत नाही. डोंगर,दऱ्या, झाडं.... पशु-पक्षी.... याशिवाय कोणीच राहत नाही इथे.... मग पिकनिकचा प्लॅन कोणी केला इथे येण्याचा... " कोणीच काही बोलत नाही म्हणून सुप्रीचं बोलली. 

"आम्ही रस्ता हरवलो.... दुसरीकडे जायचे होते आम्हाला, भलतीकडेच आलो. तसे सगळ्यांकडे मॅप आहेत, तरी कसे हरवलो काय माहित ? " आकाश हसला त्यावर... 

" इकडे नकाशे वगैरे असा काही चालत नाही. फक्त डोळ्यासमोर जे दिसते ते खरं असते. ",

"पण आता आम्हाला घरी जायचे आहे... आम्ही ज्या ठिकाणी गाडीने उतरलो , तो रस्ता तरी माहित आहे का तुम्हाला. तिथे गेलो कि कोणतेतरी वाहन मिळेलच ना आम्हाला. " अजून एकाने मधेच विचारलं. 

" म्हणून विचारलं मी, कि इथे येण्याचा प्लॅन कोणाचा होता..... कसलीच माहिती नाही तुम्हाला इथली. तुम्ही ज्या गाडीने आलात, तो शेवटचा दिवस होता... त्या गाडयांचा... आता पुढे दोन महिने या भागातले सर्व रस्ते बंद असतात.... झाडे पडतात, दरडी कोसळतात... अपघात होतात म्हणून.... आता काय ऑपशन्स आहेत तुमच्याकडे.... " सगळेच एकमेकांकडे बघू लागले.  

"तरी मी सांगत होतो... नको अश्या ठिकाणी पिकनिक.... कोणी ऐकलंच नाही माझं... " त्यातला एक मुलगा बोलला. 

" तरी मी सांगत होतो... नको अश्या ठिकाणी पिकनिक.... " सुप्री वेडावत, त्याची नक्कल करत म्हणाली. 

" आणि मग , पिकनिकच्या आदल्या दिवशी कशाला उडत होतास.... उंच ठिकाणी उभा राहून सेल्फि काढणार.... झाडावर उलटा लटकणार.... नदीत पोहणार.... ह्याव नी त्यावं.... उगाचंच.. " सुप्री रागात म्हणाली. 

" शांत राहा रे सगळे... " एक मोठा मुलगा म्हणाला. " तुम्ही सुद्धा एकटेच आहेत कि हरवला आहेत... कारण तुम्ही एकटेच दिसलात आम्हाला इथे... " आकाशने त्याच्याकडे बघितलं. 

" मी फोटोग्राफर आहे. मला ट्रॅव्हलिंग करायला आवडते. म्हणून एकटाच भटकतो. त्यामुळे मला या भागाची चांगली माहिती आहे. मी तुमचा आवाज ऐकून माघारी आलो, नाहीतर एव्हाना दूर गेलो असतो.",

"मग तुम्हाला माहित आहे का एखादा रस्ता.... जिथून आम्हाला शहरात जाण्यासाठी एखादं वाहन मिळू शकेल आता. " ,

" ते जरा अशक्य वाटते मला... एक तर जंगल आहे, त्यात डोंगरातून वाटा जातात. पावसामुळे , असलेले रस्ते सुद्धा बंद आहेत. त्यामुळे तुम्हाला चालतच प्रवास करावा लागेल. " आकाश विचार करून म्हणाला. " हा... एक गाव आहे... तिथे तुम्हाला गाडी भेटली तर... लांब आहे... चालत चालत गेलात तरी खूप वेळ लागणार....",

" साधारण किती तास लागतील... ", त्या मुलाने पुन्हा विचारलं. 

" तास नाही दिवस... जर तुमच्या चालण्याचा वेग चांगला असेल तर ९ - १० दिवसात पोहोचाल तिथे... " ,

" ९-१० दिवस " एका मुलीला चक्कर यायची बाकी होती. सगळेच विचारात पडले. खूप वेळ झाला तरी कोणीच काही बोलत नव्हतं. आकाश बोलला शेवटी. 

" लवकर काय तो निर्णय घ्या.... मलाही दुसरी कडे जायचे आहे. " दुसरा पर्याय नव्हता. सुप्रीने सगळ्यांना तयार केलं. 

" one question .... mister A " सुप्रीने विचारलं. " ९-१० दिवस लागणार तिथे जायला. मग एवढे दिवस भूक नाही लागणार का... " ,

" Good question... " आकाश म्हणाला. " जंगलात खूप प्रकारची फळ आणि कंदमुळं मिळतात खायला.... शिवाय, जंगलात आदिवासी भेटलेच तर तिथे हि काही मिळू शकते... ",

"आदिवासी ?",

" हो.... आहेत इथे कुठे कुठे.... पण चांगले आहेत ते .... मदत करतात वाटसरूंना.... तर निघायचं का आता.... अजून कोणाला प्रश्न नसतील तर.... " सगळ्यांनी माना हलवल्या... आकाशने सगळ्यांकडे एक नजर टाकली... "चला मग ...प्रवास सुरु करू... " 

to be continued...........................

" मुबारक हो !! ……. बेटी हुई है…. "

" मुबारक हो…. मुबारक हो…. " अझर ऑफिसमध्ये ओरडतच आला. सगळं ऑफिस उभं राहून त्याच्याकडे बघू लागलं. संदेश त्याच्याकडेच बघत होता. आता तर बरा होता हा… काय झालं अचानक याला, आठवलं…. call आलेला ना याला, संदेशला आठवलं ते. सगळं ऑफिस अजूनही उभं होतं. अझर आत आला. संदेशने लांबूनच पाहिलं. काहीतरी वाटतो आहे… प्रत्येकाला… किती आनंद आहे चेहऱ्यावर… काय झालंय नक्की…. अझर थोड्यावेळाने संदेश जवळ आला. हातात पेढा ठेवला आणि पुढे जाऊ लागला. 

" अरे… क्या हुआ…. वो तो बता दे… " संदेशने अझरचा हात पकडत थांबवलं. 

" अरे बेटी हुई है… मेरे भाई को बेटी हुई है । " असं म्हणतच तो पुढे , पेढे वाटत गेला. संदेशला पेढा जरा कडूच लागला ते ऐकून. थोड्यावेळाने अझर जागेवर आला.अजून काही पेढे राहिले होते. 

" संदेश… लो और पेढा लो….अच्छ्या है ना… " अजून आनंद चेहऱ्यावरून ओसंडून वाहत होता. 

" नको, राहू दे… एक खाल्ला तो पुरे. ",

"ठीक है। ",

" अरे पण तुझ्या भावाला झाली ना, ती पण मुलगी… तर एवढा काय आनंद तुला… ",

"अरे… देख, लडका हो या लडकी… मुझे तो दोनो पसंद है… और मेरे भाई को तो लडकी ही चाहिये थी, इसलिये. ",

" अरे पण, आमच्यामध्ये मुलगा झाला कि पेढा आणि मुलगी झाली कि मिठाई वाटतात. तू पेढे कसे आणलेस." ,

" यार जाने दो ना वो बात, बेटी हुई है… वही बडी बात है हमारे लिये… " अझरला पुन्हा call आला आणि तो पुन्हा बाहेर गेला. 

                    संदेश विचार करतच निघाला घरी. एक हे आहेत, मुलगी झाली तरी एवढा आनंद आणि आमच्याकडे… हम्म, संदेशच्या बायकोला सुद्धा आता मुलं होणार होतं. नववा महिना लागला होता त्याच्या बायकोला…. आईने तर आधीचं सांगितलं होतं…. मुलगाच पाहिजे. आता ते काय माझ्या हातात आहे का… तरी आई मागेच लागली होती तिला दिवस गेल्यापासून … सोनोग्राफी करून चेक कर म्हणून…त्याची आई गावची होती त्यामुळे तिचे विचारही तसेच होते. तसाही संदेश आईला खूप घाबरायचा. त्यामुळे त्याने तिच्या समोर बोलायची हिंमत दाखवलीच नाही कधी. 

                    शिवाय आईने सांगूनच ठेवलं होतं, मुलगी झाली तर तिला घरी आणायचे नाही. संदेशचे खूप प्रेम होतं त्याच्या बायकोवर…. त्याला तर ते पटणारच नव्हतं. त्यावरही आईने एक उपाय सांगितला होता. बायकोला घरी आणायचे असेल तर तू पण तिच्याकडेच रहायला जा नाहीतर वेगळं घर घेऊन रहा… पण या घरात तिला आणायचे नाही.… एक वेगळचं tension संदेशच्या डोक्यावर… बायकोला तर सोडू शकत नाही आणि जर मुलगी झाली तर आई-बाबांना सोडून नवीन घर बघावं लागेल. एवढं सगळं tension, त्यात अझरने मुलगी झाल्याही बातमी सांगितली.… tension अजून वाढलं.  

                   आणि तसंच होतं त्याच्या घरी. फक्त संदेशचे बाबा गावातून मुंबईला आले होते, कामासाठी. बाकी सगळे नातेवाईक गावातच रहायचे. त्याचे काका… त्यांना पहिली मुलगी झाली. तेव्हा किती आदळआपट केली होती त्यांनी, दुसऱ्या वेळेस जेव्हा काकी पुन्हा गरोदर होती, त्यांनी आधीच सोनोग्राफी करून तपासून बघितलं. तेव्हा पण मुलगीच दिसली. त्या दिवसापासून, त्यांनी काकीला माहेरी पाठवलं ते अजूनही घरी आणलं नाही. शिवाय संदेशला त्याच्या गावचं बरंच काही माहित होतं. फारच कमी मुली जन्माला यायच्या गावात. एक तर त्यांना पोटात मारलं जायचे, नाहीतर जन्माला आलीच तर त्या मुलीसकट आईला माहेरी पाठवायचे. बायकांना पुन्हा माहेरी जाणे किती कष्टदायक असते , ते का कळणार कोणाला. संदेश तसाच घरी आला. बसला जरावेळ. आईने थंडगार पाणी आणून दिलं. बरं वाटलं त्याला पाणी पिऊन. थोडावेळ गेला. आईने पुन्हा सुरु केलं.

 

" काय रं… कधी डीलवरी हाय तिची… ",

" माहित नाही मला. " संदेशचा थंड reply… 

" आरं डाक्टर नं दिली असलं ना तारीख… " ,

" दिली आहे… पण तुला काय त्याचं एवढं… " असं म्हणत तो आतल्या खोलीत गेला. फ्रेश झाला. काय मनात आलं माहित नाही. कपडे घातले. आणि बाहेर निघाला. " कूट जातोस रे पोरा… " आईने जाता जाता विचारलं. " तुझ्या सुनेला भेटून येतो… " एवढंच बोलून तो बाहेर आला. 

                    निशा, संदेशच्या बायकोचं नावं… दुसऱ्या गावातली होती ती, पण शिकलेली होती. गावातले होते तरी त्याचं कुटुंब मुंबईत रहायचे. तिलाही तिच्या सासूचा स्वभाव माहित होता आणि ती संदेशला काय बोलली होती तेही तिला कळलं होतं. संदेश अचानक आलेला बघून तिलाही आनंद झाला. परंतू संदेशच्या चेहऱ्यावर तसं काहीच नव्हतं. " काय झालं ?" निशाने त्याला विचारलं. "चल बाहेर जायचे होते… तयारी कर पटकन. " निशाला जरा आश्चर्य वाटलं. तरी खूप दिवसांनी तो भेटायला आलेला म्हणून काही न बोलता ती तयार झाली. दोघे चालतच निघाले. हळूहळू चालत होते दोघे. संदेशच्या डोक्यात खूप विचार चालू होते. काहीच बोलत नव्हता तो. निशाला कळत होता कि खूप काही चालू आहे त्याच्या मनात. " कूठे जातोय आपण ? " निशानेच प्रश्न केला. तसा संदेश थांबला. कूठेतरी बघत होता एकटक. निशाही काही बोलली नाही मग. खूप वेळाने संदेश बोलला. 

" कूठे जाऊ तेच कळत नाही.",

" का … काय झालं ?",

" काय होणार अजून…. तुमच्या दोघींचं tension…. तुम्हा दोघींना ही मी सोडू शकत नाही. काय करू सांग मी ?" निशा काय बोलणार त्याला. संदेशने taxi थांबवली. "बस… " संदेश निशाला बोलला तशी ती पटकन आत जाऊन बसली. त्याने taxi driver ला सांगितलं काहीतरी आणि तोही गाडीत येऊन बसला. कूठे जात होतो ते निशाला माहित नाही. संदेश गप्पच होता. निशाने मग तिचं डोकं त्याच्या खांदयावर ठेवलं आणि डोळे मिटून घेतले. 

             १५ मिनिटांनी taxi थांबली. " चल… " संदेश बोलला तशी तिने डोळे उघडले. taxi तून निशा 'आपलं शरीर' सावरत उतरली. संदेशने taxi driver ला पैसे देत होता. निशाने आजूबाजूचा परिसर बघायला सुरुवात केली, आपण कूठे आलो ते कळण्यासाठी. अरेच्च्या !!!!!………  हे तर सासर आपलं. इथे कशाला आणलं याने.…. निशाच्या चेहऱ्यावर प्रश्नचिन्ह. संदेश पैसे देऊन पुढे आला. 

" चल घरी… ",

" अहो…. पण काय झालंय ते तरी सांगा… " निशा बोलली. संदेश त्यावर काही बोलला नाही. आणि निशाचा हात पकडून तिला घरात आणलं. त्याची आई समोरच भाजी चिरत बसली होती. वडील TV वर काहीतरी "बघण्यासाठी " शोधत, channel बदलत होते. निशाला आलेलं पाहून दोघेही आश्चर्यचकित झाले. 

" बसं निशा… " निशा सोफ्यावर बसली. 

" आरं… हिला काहून आणलं इथं… तिलाच भेटाया गेला हुता ना… " आई त्याला ओरडलीच. संदेश शांतपणे निशाच्या शेजारी बसून होता. " अरे पोरा… ती गरोदर आहे ना, मग इतका प्रवास करून कशाला आणायचे तिला इकडे ? " त्याच्या वडिलांनी सुद्धा विचारलं. 

" नाही…. वाटलं मला… , हिला दाखवून घेऊया एकदा… शेवटचं… नंतर कूठे बघणार हिला तुम्ही… " संदेश बोललाच शेवटी. 

" काय बोलतु हायस तू… डोकं हाय का ठिकानावर… " आई रागातच बोलली. 

" मग… काय बोलू सांग… नाही, तूच सांग… " संदेश उभा राहिला. आणि मोठयाने बोलला. 

" मला, एक तर ऑफिसचं tension असते, कामाचं… त्यात भर पडते ती घराच्या वादाची… तूच बोललीस ना, मुलगी झाली तर हिला आणायचे नाही घरी पुन्हा. त्याचसाठी, निशाला घेऊन आलो आज. तुम्हाला दाखवायला. बघून घ्या तिला आजच." संदेश रागातच बोलत होता. 

" थांब रे बाळा …. ती अशीच बोलली होती." वडील हळू आवाजात म्हणाले. 

" कसं शांत होणार बाबा… आईला जेव्हा कळलं कि निशा "आई" होणार आहे, तेव्हा पासून माझ्या मागे लागली होती…. सोनोग्राफी करून कोण आहे ते बघून घे म्हणून….आता, परवा पण बोलली कि मुलगा कि मुलगी कोण आहे ते बघून घे पटकन…. याला की अर्थ आहे… आणि मुलगा किंवा मुलगी झाली तरी मी काही इथे राहणार नाही आता.… तसही, सोनोग्राफी करून लिंग तपासणी केली कि तुरुंगात जावे लागते… त्यापेक्षा मी स्वतःच वेगळं घरचं घेऊन राहतो ना… विषयच संपला ना… तुम्ही ही बघा मग तुमच्या उपजीविकेचे साधन. " संदेश बोलला. 

" नगं रं आसं बोलू… या वयात कूठ जानार नोकरी शोदाया… " आई बोलली. 

" आता का… आम्ही तर नकोच आहे ना तुम्हाला… " तशी आई शांत बसली. थोडावेळ शांततेमध्ये गेला. संदेशने आईला विचारलं मग. " आई, खरं सांग… तूपण एक स्त्री आहेस ना… तरी असं मुलगा , मुलगी भेदभाव का करतेस… आई जर तिला मुलगी होणार असेल तर तो तिचा दोष नाही, माझा आहे… कारण बापावर अवलंबून असते… मुलगा कि मुलगी होणार ते, तसं असेल तर मीच जातो घराबाहेर… पण मुलगी का नको तुला ? "

"सांगते रं बाळा… तू शांत हो आधी… " संदेश खाली बसला. आईने पाणी आणून दिलं, निशाला ही दिलं. आणि दोघांच्या समोर बसली. 

"बाळा, माझा तसा काही उद्देश नाय व्हता रं… ",

" मग असा विरोध का करतेस, मुलगाच पाहिजे , मुलगी नको असा … " तशी आई त्याच्या वडिलांकडे बघू लागली. 

" सांगतो… तुला तुझ्या काकांची गोष्ट माहिती आहे ना… " खूप वेळाने त्याचे वडील बोलले. 

" हो… त्यांनी तर काकीला माहेरीच ठेवलं ना, किती चुकीचे वागले ते… " संदेश निराश आवाजात म्हणाला. 

" तेच सांगायचे आहे तुला… त्यांनी तिला माहेरी धाडलं. पण सोडून नाही दिलं. तिला जातात ते भेटायला.",

" म्हणजे… भेटायला जातात म्हणजे…. मग घरीच ठेवायची ना काकीला. ",

" तसं नाही चालत रे गावात… तुला गावाची परिस्तिथी माहित नाही." संदेशचे वडील त्याच्या समोर येऊन बसले. " तू गावात वाढला नाहीस म्हणून तुला बोलणं सोप्प वाटते. गावात बायकांना चांगली वागणूक मिळत नाही रे… मी स्वतः बघितली आहे ना… शेतात राबायचं, लांबून लांबून पाणी आणायला पण बायकाचं…शेतात, बाहेरून काम करून पण पुन्हा घरी काम करायचे ते बायकांनीच…. एवढं करून पण त्यांच्या वाट्याला की येते… उरली-सुरली भाकरी… आराम तर असा नाहीच त्यांना… त्यात नवऱ्याबरोबर रात्री… बोलायला पण लाज वाटते मला, त्यात सगळ्या पुरुषांना मुलगाच पाहिजे असतो… काय तर वंशाचा दिवा… गावातली सगळी तरणी पोरं नशेला लागलीत. काय दिवे लावणार ते माहित आहे सगळ्या गावाला… शिक्षण नाही ना काही कामधंदा करत…फक्त दारू पियाची आणि पडून राहायचं कूठेतरी… रात्र झाली कि हादडायला यायचे घरी….बस्स, आणि मुलगी झाली तर वर बायकोलाच मारायचे…. कशाला ते, तिचीच चूक काढून माहेरी पाठवून देयाचे कायमचं…. नाहीतर पुन्हा कामाला लागायचं , मुलगा काढायच्या…. अरे काय… मशीन हाय का ती बाई… तू बोलतोस ना, मुलगा, मुलगी हे वडिलांवर असते म्हणून, ते गावात सांगून बघ… कोणाला पटते का ते, दारात उभं नाही करणार तुला पुन्हा कोण… "      

" एक गावातली गोष्ट सांगतो… हे सोनोग्राफी वगैरे गावात खूप चालते… तिथे आधीच बघतात आणि मुलगी सापडली तर direct तिला पोटातच मारतात… तिथे पोलिस वगैरे बघत नाहीत डॉक्टर… पैसे घेऊन सगळं चालते गावात… एका बाईच्या दोन मुली तर अश्याच गेल्या… तिसऱ्या वेळेस जेव्हा ती गरोदर होती अस समजलं , दुसऱ्या दिवसापासून ती गायबच झाली गावातून…. ",

" कूठे गेली ती ? ",निशाने विचारलं. 

" कूठे गेली काय माहित… पळूनच गेली ती गावातून , ह्या घरच्यांनी, पुन्हा तिच्या माहेरच्या लोकांनी खूप शोधलं तिला… दोन वर्ष झाली , अजून सापडली नाही ती.",

" पण असं का करतात बाबा ? " संदेश खूप वेळाने बोलला. 

" मुलीला कसं वाढवावं ते कळतच नाही कोणाला… अगदी लहानपणापासून जपावं लागतं मुलीला… ते मोठी होईपर्यत. आपल्या गावात मुलींना शिकायला शाळा पण नाहीत… १२, १३ वर्षीची होईस्तोवर सांभाळायचे आणि नंतर लग्न करून पाठवून देयाचे. त्यात तर हुंडा द्यावाच लागतो… तो नाही दिला तर छळ होतो मुलीचा सासरी . नाहीतर पुन्हा माहेरी…. हुंडाबळी काही कमी नाहीत गावात. त्यात पुन्हा मुलगी झाली तर गावातले नावं ठेवतात… काही अशुभ झालं तर 'मुलगी पांढऱ्या पायाची आहे' असं बोलून मोकळं होतात. ते का झालं एकदा, मग तीच लग्न तर होतंच नाही, पण घरात सुद्धा तिला कोणी नीट वागणूक देत नाहीत. जन्मभर तिला 'बांडगुळ' सारखं जगणं जगावं लागते. किती सहन करावं एका बाईने… शेवटी तिचा पण 'जीव' आहे ना." बाबा थांबले बोलायचे. 

" पण बाबा, ते सगळं गावात ना…. इथे शहरात कूठे असतं असं. " संदेश म्हणाला.

" शहरात ?…… इथे काय वेगळी परिस्तिथी आहे का… रोज पेपरात एकतरी बातमी असते बलात्काराची, नाहीतर विनयभंगाची…. गावातल्या पेक्षातरी हे जास्तच आहे. लोकांच्या नजरा बघितल्या आहेत मी. एखाद्या मुलीकडे, बाईकडे कसे बघत असतात ते, जसं मिळेल तसं बघत असतात, कूठे कूठे बघत असतात, अगदी टक लावून… हे तूला माहित असेलच. चुकून ट्रेनमध्ये एखादी मुलगी, चुकून पुरुषांच्या डब्यात आली तरी सगळ्या लोकांच्या नजरा तिच्याकडेच वळतात ,जशी कधी मुलीला पाहिलीच नाही. अगदी पायाच्या नखापासून ते डोक्यावरच्या केसांपर्यंत बघत असतात. अगदी ती गाडीतून उतरेपर्यंत. कसं वाटते ते. मलाच एवढं वाटते, तर त्या मुलींना कसं वाटत असेल मग. खरंच लाज वाटते कधी कधी पुरुष असल्याचा." संदेश गप्पपणे ऐकत होता. " आणि तू बोलतोस , शहरात तसं काही चालत नाही. तू किती मदत करतोस रे निशाला… ऑफिस मधून घरी आलास कि अंघोळ करणार, कपडे बदलून बाहेर मित्राकडे जाणार नाहीतर TV समोर बसणार… निशा सुद्धा जाते ना ऑफिसला, ती दमत नाही का… तिला त्रास होतं नाही का… सकाळी तुझा डब्बा तयार करायला ,तुझ्या आईला मदत करते. तेव्हा कधी तुला दया आली नाही त्यांची…. मला माझ्या "नातीच्या" बाबतीत असा काही नको आहे म्हणून मीच बोललो… संदेशला मुलगा झाला तर बरं होईल. " संदेश मान खाली घालून ऐकत होता.     

                        मग आई बोलली. " तुझ्यावेळेस पन, गावात असं हाय म्हनून… गाव सोडून मुंबय ला आनल मला… त्यांना मुलगी पाडायची नवती ना म्हनून… गाव सोडला तुझ्या बापानं, मला काय पोरगा,पोरगी सारखीच ना… मी पन आई हाय ना, कळत मला… बाळ पोटात असलं कि काय वाटतं ते… तुजी काकी तिथं, माहेरी सुखात हाय एकदम… म्हनून मीच बोलले कि मुलगी नको म्हनून… असंच बोलली रं…. तिच्यावर राग नाय माजा, निशा बी माजीच लेक हाय… "  

                         संदेशच्या डोळ्यात पाणी आलं ते सगळं ऐकून. आपण काय विचार करत होतो आईबद्दल… तसाच उठला आणि आईला जाऊन मिठी मारली. वडिलांसमोर आला आणि त्यांनाही मिठीत सामावून घेतलं त्याने. खूप वेळाने शांत झाला. वडिलांनीच त्याचे डोळे पुसले. " रडू नकोस बाळा, मला "नात" नको होती म्हणून बोललो तसं, बाकी काही नाही माझ्या मनात." संदेशचे वडील बोलले. " हो बाबा, सगळं कळलं मला." संदेशने स्वतःला सावरलं. निशाच्या डोळ्यातही पाणी होतं. संदेश निशाजवळ आला. तिच्या खांद्यावर हात ठेवले. " काहीही असो बाबा, मला पटलं सगळ… मुलगा झाला तर काहीच प्रश्न नाही, पण मुलगी झाली तरी चालेल मला. खूप मोठी करीन तिला, शिकवीन…. आणि तुम्हाला भीती वाटते ना ती…. तर तिला मजबूत करीन मी, कणखर बनवेन. सगळ्या प्रसंगांसाठी तयार करीन तिला, मग तुम्हालाही गर्व वाटेल तिचा…. तुम्ही छाती फुगवून सांगाल कि हि नात आहे माझी…. मलाही वाटेल मग " बाप " झाल्यासारखं…. " संदेश आनंदात सांगत होता अगदी… डोळ्यातून अश्रू… सगळं कसं छान झालं. 

                     थोडयाच दिवसांनी, निशाला admit केलं हॉस्पिटलमध्ये… संदेशची आई होती सोबत तिच्या. पुढच्या ३ दिवसांनी "बाळ" होणार असं सांगितलं होतं डॉक्टरने, त्यामुळे संदेश आज ऑफिस आला होता. काम चालू होतं त्याचं… तेवढयात त्याचा मोबाईल वाजला. "हेलो…. " संदेश बोलत बोलत बाहेर गेला. २० मिनिटांनी ऑफिसमध्ये आला तेव्हा त्याच्या हातात मोठी पिशवी होती. पहिला तो त्याच्या मित्राजवळ आला, अझरकडे…… " अरे भाई… क्या हुआ…चेहरेपर इतनी ख़ुशी…. " संदेशने मिठाई काढली आणि त्याच्या तोंडात कोंबलीच आणि मोठयाने ओरडला. 

" मुबारक हो !!!!!!!!! …….  बेटी हुई है…. " 

-------------------------------------------- The End ----------------------------------------------

" खूनी कोण ? " (भाग दुसरा -अंतिम )

                पुढच्या दिवशी, सगळी टीम शेवटच्या स्पॉटवर गेली. तिथे सुद्धा जवळपास तसच होतं. बोटांचे ठसे, एक कार सापडली होती. चोरीचा कोणताच उद्देश नाही. अभिने ते सगळं महेशला बघायला सांगितलं. तो watchman ला शोधत होता. "मंदार देशपांडे" ला कोणी पाहिलं होतं का ते शोधत होता तो. वर महेश, त्या स्पॉटवर काही शोधत होता. inspector म्हात्रे खाली अभी सोबत होता. म्हणून Sub - inspector कदम, महेश ला माहिती सांगत होते."हे यशवंत पवार म्हणजे  कालच्या स्पॉटचे , त्यांचा मुलगा आणि सून… " महेश ऐकतच सगळीकडे बघत होता. 

             मोठी सोसायटी होती. एकंदर तीन गेट होते सोसायटीला. प्रत्येक गेटसमोर watchman होता. तीन गेटमुळे inspector अभिषेकच जरा गोंधळाला. त्याने रात्रीच्या watchman ला बोलावून घेतलं होतं, तसे ते सगळे आलेले होते. शिवाय सोसायटीचा सेक्रेटरीही हजर झाला होता. 

" रात्री झाले ना खून… त्यावेळी कोणी आलेलं का… " अभीने तिन्ही watchman ला विचारलं. 

" हा सर… त्यावेळी म्हणजे ९ वाजता एक जण आलेला… " अभीने लगेच तिन्ही स्केचेस मागवली. त्यातलं एक watchman ने ओळखलं. 

" हा सर… हाच आलेला… ",

"आणि किती वाजता गेला ? ", 

" ते माहित नाही मला…. म्हणजे आम्ही ती नोंद करत नाही ना… ",

"असा का ….?",

"सर, इथे ३ गेट आहेत… आलेले पाहुणे, कोणत्याही गेटने बाहेर जातात… मग आमचीच पंचाईत होते. म्हणून ती नोंद नाही करत.",

"ok, आणि काही सांगू शकता का ?",

"हा… त्याच्या हातात एक छोटी bag होती… जरा घाईतच होता तो. ",

"मग तुम्ही असं direct आत सोडता का कोणालाही… " ,

"नाही सर, आम्ही आधी call करतो ,ज्या घरी पाहुण्यांना जायचे असते…. जर त्यांनी सांगितलं तरच आम्ही त्यांना वर सोडतो.",

" इकडेही सांगितलं का तुम्हाला त्यांनी… ",

"हो….मीच सांगितलं कि मंदार देशपांडे आले आहेत… तर ते बोलले कि लगेच पाठवून दे वर… " अभी पुन्हा विचारात पडला. 

                  सगळे पोलिस स्टेशनला आले. सर्व स्पॉट बघून झालेले होते आता. जे काही पुरावे मिळाले होते, ते सर्व समोर होते. तरी महेश काहीतरी शोधत होता. अजून थोडावेळ पोलिस स्टेशन मध्ये बसून महेश,अभी हॉटेलच्या रूमवर आले. अभी अजून विचारात होता. महेश त्याच्याकडे बघत होता. 

"कसला विचार चालू आहे एवढा ? ".

" हा… हो, मला वाटते काहीतरी मिसिंग आहे…. काय नक्की ते आठवत नाही… "अभी पुन्हा सगळं पाहू लागला. अचानक अभी ओरडला… " अरे हो… आपण बाकी सगळीकडे चेक केलं, पण सुरेश पवार…. त्याच्या घरी तर चेकच केलं नाही आपण काही… कारण तो तर हॉटेलवर होता ना. त्याची माहिती तर अपूर्ण राहिली. त्याच्या घरी जायला पाहिजे. तिथे काही माहिती मिळू शकते." अभी बोलला. 

" हा, उद्या जाऊया सकाळी." महेश जरा त्रासिक आवाजात म्हणाला. 

"काय रे… ?" अभीने विचारलं. 

"जरा अंग दुखते आहे रे… झोपतो मी… " ,

"हो… आणि आजारी पडू नकोस हा… मला मदत कोण करणार मग… ?" ,

"अरे …. आहे ना तो म्हात्रे… करेल ना तो मदत. ",

"तो कसला मदत करतोय… स्वतःच सैरभैर असतो… सगळी माहिती, आपण सांगितलं तेव्हा गोळा केली. पहिली केस असली म्हणून काय झालं,  असं घाबरून चालते का पोलिसांनी… " ,

" पहिली केस म्हणजे ?", महेशने प्रश्न काढला. 

"अरे तो कदम सांगत होता, या म्हात्रेची पहिलीच केस आहे ते. नुकतीच बदली झाली इथे आणि लगेच हि केस समोर आली. मला वाटते म्हणून असा बावरला आहे तो. " अभी म्हणाला. 

"कमाल आहे यार… एवढी मोठी केस, कोणत्यातरी अनुभवी ऑफिसरला देयाची ना…. म्हणून तर, त्याला अजून कळत नाही, कोणत्या प्रसंगाला काय करायचे ते." महेश बोलला. 

" जाऊदे ते… तू झोप जा आणि उद्या तयार रहा. आपण दोघेच जाऊ, त्याच्या रूमवर. " म्हणत अभी त्याच्या रूम मध्ये आला.

                      सकाळीच दोघे जण "सुरेश पवार" यांच्या राहत्या घरी, काही माहिती मिळते का ते बघायला गेले. मोठ्ठा flat होता. दरवाजाची बेल वाजवताच नोकराने दार उघडलं. या दोघांबरोबर दोन हवालदार आणखी आलेले होते. महेशने त्या दोघांना सोबत घेऊन लगेचच तपासाला सुरुवात केली. अभी असाच इकडे तिकडे पाहत होता. एका भिंतीवर त्याला एक फोटो दिसला. जवळ जाऊन बघतो तर सुरेश पवार यांचा लग्नातला फोटो, त्यांच्या पत्नी बरोबर. अभिने हाताने खूण करूनच नोकराला बोलावलं. 

" या कोण ? ",

"या madam आमच्या… ", 

" मग ,त्या दिसल्या नाहीत ते एवढे दिवसात…. त्यांना माहित आहे ना, इकडे काय चाललय ते…कूठे बाहेर गावी असतात का त्या ? " अभीने विचारलं. 

" नाही साहेब… त्या या जगात नाही आता.",

"म्हणजे काय नक्की ? " अभी आश्चर्यचकित झाला. 

" अहो साहेब…. माहित नाही का तुम्हाला… तुमच्याच पोलिस स्टेशन मध्ये तर complaint नोंदवली आहे कि, त्यांनी आत्महत्या केली ना…. " अभिला हे माहितच नव्हतं. तितक्यात महेश बाहेर आला. 

" काय झालं अभी ? " महेशने अभिला tension मध्ये बघून विचारलं. 

" अरे याचं लग्न झालेलं… ",

" हो… ते कळलं मला, आत फोटो सापडले काही…. ", 

" हा, मग त्याच्या बायकोने आत्महत्या केलेली ते कळलं का तुला ? " महेशने नकारार्थी मान हलवली. " तेच तर… आणि हा सांगतो कि आपल्याच पोलीस स्टेशन मध्ये complaint नोंदवली आहे …. म्हात्रे कूठे काय बोलला या बाबत आपल्याला. " अभी म्हणाला. 

" हा म्हात्रे पण ना…. काय करावं त्याचं कळत नाही." महेशही बोलला शेवटी. 

" साहेब मी बोलू का ?" एका हवालदाराने मधेच तोंड उघडलं. 

" हम्म … बोल " अभी म्हणाला. 

" म्हात्रे सर तर आताच रुजू झाले आहेत ना त्यामुळे त्यांना माहिती नसेल या केसची… ",

" हा मग , कोणीतरी handle करत असेल ना हि केस…",

" हो सर , आधीचे सर होते ना, त्यांच्याकडे होती हि केस… सावंत सरांना माहिती आहे ते. " अभीला राग आला होता, त्याने दाखवला नाही तो. " ठीक आहे चला पोलिस स्टेशन मध्ये. तिकडे बघू काय ते." तसे सगळे निघाले. 

              पोलिस स्टेशन मध्ये आले तर  inspector म्हात्रे आणि sub inspector कदम दोघेही नव्हते. ते बघून अभीचा पारा अजून चढला. sub inspector सावंत तेवढे जागेवर होते. " सावंत केबिनमध्ये या लवकर." अभी जरा रागातच म्हणाला. महेशने सावंतला हळूच सांगितलं कि अभी रागात आहे ते. जरा सांभाळून घे. सावंत जरा भीतभीतच केबिनमध्ये गेले. हाताने खूण करून त्याने बसायला सांगितलं सावंतला.

"  inspector म्हात्रे आणि कदम कूठे आहेत ? " पहिला प्रश्न. 

" मला वाटते ते एखाद्या स्पॉटवर गेले असतील." सावंत म्हणाले. 

" वाटते म्हणजे तुम्हाला माहित नाही का ? ", 

" नाही सर. मी आत्ताच आलो ना, मी येण्याआधीच ते निघाले होते. " अभी तर रागाने लालबुंद झाला होता. 

" आताच्या आता त्यांना call करा आणि विचारा कूठे आहेत ते… आणि तुम्हीही लगेच या पुन्हा केबिनमध्ये…. "

" हो हो सर… " म्हणत सावंत लगबगीने बाहेर गेले. 

महेश ऐकत होता ते सगळं बाहेरून. सावंत बाहेर गेल्यावर तो केबिनमध्ये गेला. 

" कशाला रागावतोस एवढा… शांत हो जरा, काही कामासाठीच गेले असतील ना… " महेश त्याला समजावत म्हणाला. 

" हो, ठीक आहे, पण कुणालाच माहित नाही कूठे आहेत ते दोघे… म्हणजे एवढं काम असताना, कोणी कुणाचच follow up ठेवत नाही, याला काय अर्थ आहे. " अभी म्हणाला. तोपर्यंत सावंत पुन्हा केबिनमध्ये आले.

" सर ते म्हात्रे सर, त्या हॉटेलमध्ये आहेत… काही तपासासाठी. जिथे सुरेश पवार यांचा खून झाला होता. आणि sub inspector कदम, ते गाड्या मिळाल्या ना त्यांची आणखी चोकशी करायला गेले आहेत. " ,

" म्हात्रेला कोणी सांगितलं त्या हॉटेलवर जायला." महेश म्हणाला. 

" या म्हात्रेचं काय चालू असते ना, त्यालाच माहिती…. जाऊदे तो… " अभी त्रासिक आवाजात म्हणाला. आता त्याने सावंत कडे लक्ष दिलं. 

" सावंत… सुरेश पवार यांच्या पत्नी लक्ष्मी पवार यांनी आत्महत्या केली… हे तुम्हाला माहित होतं… " ,

" हो सर",

" मग सांगितलं नाही ते मला तुम्ही…. मी जेव्हा पवार कुटुंबाचे कोणी नातेवाईक आहेत का ते बघा असं सांगितलं. तेव्हाही तुम्ही मला सांगितलं नाही हे…. :",

" हा सर, सांगणार होतो… ",

" कधी ते… आणि या म्हात्रेला तरी माहिती आहे का हि केस ? ",

" नाही सर, ते आले, त्याच्या दुसऱ्या दिवसापासूनच हे सगळे खून सुरु झालेले." अभी आता रागाने येरझाऱ्या घालत होता.

" किती वर्ष झाली तुम्हाला सावंत इथे ?", 

" २ वर्ष सर ",

" आणि कदमला ? ",

" त्यालाही २ वर्ष झाली. ",

" मग एवढी अक्कल नाही का तुम्हाला, एखादी केस कशी handle करायची ते… " अभी ओरडला सावंत वर. सावंत मान खाली सगळं ऐकत होता. महेशच मध्ये पडला मग. 

" अभी… शांत हो रे… तो पण tension मधेच असतो ना… cool यार…" महेशने अभिला एका बाजूला जाऊन बसायला सांगितलं. तसा अभी शेजारी जाऊन बसला. सावंत तसेच बसून होते. " सावंत, तो जरा तापला आहे. म्हणून ओरडला. त्याला असं कामाविषयी केलेलं आवडत नाही. म्हणून ओरडला. मनावर घेऊ नको… " , महेश म्हणाला.

" हो सर, तरी माझीच चूक होती… मला आधीच सांगायला पाहिजे होतं. तुम्हाला पण आणि म्हात्रे सरला सुद्धा… sorry. " सावंत हळू आवाजात म्हणाला. 

" ते जाऊ दे आता, मी काय विचारतो ते सांग आता. " म्हणत महेश सावंतच्या बाजूला जाऊन बसला. 

" हे , आत्महत्या चे प्रकरण कधी झालं… " महेशचा पहिला प्रश्न.

" आतापासून २ महिन्यापूर्वी…. लक्ष्मी पवार यांनी गळफास लावून आत्महत्या केलेली.",

" ok, मग ती केस कोण handle करत होतं.",

" पहिले सर होते ना, पटवर्धन सर… त्यांच्याकडे होती केस. ",

" मग केस चा निकाल काय लागला ? ",

" चालू होती केस… ",

" मग ते पटवर्धन सर कूठे आहेत… त्यांची कूठे बदली झाली… ?",

" तेच तर कळत नाही. मीच त्यांना या केसमध्ये मदत करत होतो आणि केसही चांगली चालू होती.… काय झालं काय माहित, एका रात्री, मला call आला त्यांच्या. म्हणाले कि मी बदली करून घेतली आहे, माझ्या ऐवजी दुसरा inspector येईल, त्याला ही केस दे.",

" मग ? " , अभी दुरूनच ते सगळं ऐकत होता, त्यानेच प्रश्न केला. 

" मग दुसऱ्यादिवशी यासाठीच मी त्याच्या घरी गेलो तर घर बंद. watchman ने सांगितलं कि रात्रीच सगळं सामान घेऊन ते निघून गेले." सावंत म्हणाले. 

" आणि त्या केसचे पेपर्स ? ",

" ते सुद्धा बरोबर घेऊन गेले ते. त्यानंतर २ दिवसांनी हे म्हात्रे सर आले, त्यांची बदली म्हणून.… त्यांना या केसचं सांगणार होतो तर हे सगळं सुरु झालं.",

" बऱ, ठीक आहे…. तू आता बाहेर जाऊन बस. " अभिने सावंतला बाहेर पाठवलं. 

" हे जरा विचित्र आहे ना रे… " अभी महेशला म्हणाला. 

" हम्म… inspector पटवर्धनच नक्की काहीतरी झालं असेल, म्हणूनच ते तडकाफडकी निघून गेले. मला वाटते ना आपल्याला या केसची details काढायला पाहिजे." महेश बोलला. 

" हो, एक काम करूया… तू त्या inspector पटवर्धनची माहिती मिळवं. मी लक्ष्मी पवार यांची अधिक माहिती मिळते का ते बघतो." अभी विचार करून महेशला बोलला. तसे दोघे झटपट कामाला लागले. 

                महेशने लगेच inspector पटवर्धन ची माहिती जमवायला सुरुवात केली. अभी ,लक्ष्मी पवार यांची माहिती साठी फिरू लागला. पवार कुटुंबाचे तर कोणीच राहिले नव्हते, त्यामुळे लक्ष्मी पवार बाबत माहिती मिळणे कठीणच होते. बाकी सर्व टीमला अभीने त्या खुनांच्या स्पॉटवर लक्ष केंद्रित करायला सांगितले होते. तसही ती केस पुढे जाण्यास काहीच नव्हते हातात. त्यामुळे अभी सुद्धा महेशला मदत करायला लागला. प्रथम ते त्याच्या राहत्या घरी गेले. सोबत sub-inspector सावंत होतेच. सगळे त्यांच्या घरी पोहोचले. 

" तुम्ही किती वर्ष एकत्र काम केलंत ?  तुम्ही आणि पटवर्धननी…  " अभीने सावंतला विचारलं. 

" आम्ही, एकच वर्ष एकत्र होतो सर… ",

"आणि स्वभावाला कसे होते ते ? ",

" शांत… कोणाला असे कधी ओरडले नाहीत ते…. शिवाय काम सुद्धा चोख…. त्यामुळे तसे ते सगळ्यांना आवडायचे. ",

" मग अचानक जाण्याचे कारण काय असेल ? " अभी विचार करत म्हणाला. महेश होता सोबतच. नोकर होता बाजूला. पटवर्धन गेल्यापासून त्यांचे घर बंदच होते. चावी त्याच्याकडे होती, त्यामूळे त्याला बोलावून घेतलं. आता अभीने नोकराला विचारायला सुरुवात केली. 

" जाताना काही म्हणाले का तुला पटवर्धन सर ? ", अभिचा पहिला प्रश्न. 

" नाही, काही सांगितलंच नाही.… अचानक बोलले कि सामान भरायला लाग, इवढंच बोलणं आमचं." ,

" पण काही अंदाज आहे का ते कूठे गेले असतील ? " ,अभिचा दुसरा प्रश्न. 

" मला वाटते ते त्यांच्या कुटुंबाकडे गेले असतील… ",

" म्हणजे त्यांची family इकडे नसते का ?",

" नाही, इथे ते एकटेच राहायचे. त्यांची family तिथे नागपूरला असते.",

" ok, कळलं, फक्त नोकरीसाठी ते इथे राहायचे. पण असं काय झालं नक्की कि ते अचानक निघून गेले." अभीने पुन्हा विचारलं. " त्या दिवशी काय झालं नक्की, सांगशिल का मला.",

" हा, त्यारात्री मी नेहमीप्रमाणे माझं काम संपवून झोपायला गेलो. ",

" म्हणजे इकडेच राहतोस का तू ?". 

" हो, गेटजवळच खोली आहे ना, तिथेच राहतो मी.",

" ok, पुढे मग… " ,

" मी झोपायला आलो तेव्हा रात्रीचे ११ वाजले होते. आणि झोपणार तर लगेच सरांनी बोलावून घेतलं. लगेच सामानाची बांधा-बांधा सुरु करायला सांगितली. तसं मी बांधून दिलं. आणि ते दोघे निघून गेले. ",

" एक मिनिट…. एक मिनिट, दोघे म्हणजे कोण ?",

" त्यादिवशी एक साहेब आलेले…", 

"कोण… किती वाजता ? " ,

" ते कोण होते ते माहित नाही मला…. आणि मला वाटते कि मी झोपायला आलो तेव्हाच ते आले असतील. ",

" मग एकत्रच गेले ते… त्यांचा चेहरा वगैरे पाहिलास का तू ? ",

" नाही, मी सामान बांधत होतो ना म्हणून…",

" हम्म, ठीक आहे, पटवर्धन सरांचा नागपूरचा पत्ता आहे का तुझाकडे ? " ,

" माझ्याकडे नाही आहे सर, पण नागपूरच्या main branch मध्ये मिळेल तुम्हाला.".

"चालेल…. " म्हणत अभी त्या घराबाहेर पडला.  

                  तिथून ते ,"लक्ष्मी पवार" संबंधी माहिती गोळा करायला पुन्हा त्यांच्या राहत्या घरी गेले. खूप शोधलं त्यांनी. काहीच सापडलं नाही त्यांना. अभी तर वैतागला होता अगदी. महेशसुद्धा असाच विचार करत बसला होता. अभी विचार करत त्या रूममध्ये येरझाऱ्या घालत होता. बाजूलाच एक लग्नपत्रिका पडली होती. महेश ती उचलून वाचू लागला. 

"काय आहे ते ?" अभीने विचारलं. 

"अरे हि, या दोघांची लग्नपत्रिका आहे." महेश म्हणाला. "बघू." अभीने पत्रिका हातात घेतली. वाचून झाली तशी बाजूला ठेऊन दिली. "चल निघू. " महेश अभीला बोलला तसे सगळे निघाले. गाडीत येऊन बसले. तसं अभीला अचानक काहीतरी आठवलं. गाडीतून झटपट उतरला. पुन्हा त्या रूममध्ये गेला. महेश, बाकीचे हवालदार यांना काहीच कळेना. ५ मिनिटांनी अभी पुन्हा गाडीत येऊन बसला. हातात तीच लग्नपत्रिका. 

"आता हि लग्नपत्रिका कशाला ? ". महेशचा प्रश्न. 

"सांगतो." अभी म्हणाला. पत्रिका सावंतकडे देत म्हणाला." सावंत… हा लग्नाचा हॉल कुथे आहे ते माहित आहे का तुला ? ", सावंतानी पत्रिका वाचली. 

"हो सर… ",

" छान… मग आता या हॉलला जा आणि लक्ष्मी पवार यांचा माहेरचा पत्ता घेऊन ये." अभी सावंतला म्हणाला.

" मला सांगशील का , नक्की काय चाललाय ?" महेशने विचारलं. 

" तुला अजून कळलं नाही, अरे…. लग्न करण्याच्या वेळी, त्या हॉलवर दोन्हीकडचे , आपल्या राहत्या घरचा पत्ता नोंदवून ठेवतात. मग…. लक्ष्मी पवारच्या माहेरचा पत्ता नक्की असेल तिथे… " अभी म्हणाला. 

" क्या बात है… " महेशने अभिच्या पाठीवर शाबासकी दिली. 

" शाबासकी काय रे…. ते महत्त्वाचं आहे सध्या, चल लवकर…. पटवर्धनच्या घरी जायला पाहिजे… त्या आधी नागपूर main branch ला जायला पाहिजे. खूप कामं आहेत." पोलिस स्टेशनला येऊन सगळेच कामात गुंतले. सावंतनी लक्ष्मी पवारचा पत्ता आणला. तोही नागपूरचाच पत्ता… 

" बर झालं… म्हणजे जास्त पळापळ करावी लागणार नाही मला. " अभी म्हणाला. 

" मी येऊ का सोबत ?" महेशने विचारलं.

" नको…. एक काम करू… इकडे तसं पण कोणीतरी लक्ष देयालाच पाहिजे. असं करू, तू या सगळ्यांवर लक्ष ठेव आणि अजून काही त्या 'मंदार देशपांडे'च मिळते ते बघ. मी जाऊन येतो, हा. ",

" हो चालेल. "

                 दुसऱ्या दिवशी, पहाटेच अभी नागपूरला निघाला. महेश सांगितल्याप्रमाणे, त्या केसची अधिक माहिती गोळा करत होता. अभी प्रथम, लक्ष्मी पवारच्या माहेरी पोहोचला. तिथे तर त्याला अपेक्षेप्रमाणे वेगळीच माहिती मिळाली. गांगरून गेला तो. योग्य ती माहिती मिळवून अभी तडक पटवर्धन यांच्या घरी निघाला. वेळेत पोहोचला. तिथून वेगळी माहिती, सर्वकाही अनपेक्षित माहिती त्याला मिळाली होती. finally, नागपूरच्या main branch ला जाऊन चौकशी केली. अभी अजून २ दिवस तिथे थांबला. तिसऱ्या दिवशी त्याला महेशचा फोन आला. 

" हेल्लो… आहेस कूठे ? ",

" इकडेच आहे अजून… ",

" आणि माहिती मिळाली का ?",

'' हो… खूप माहिती जमवली आहे मी.…. call का केलेला तू  ",

"अरे हो, म्हात्रेला सुट्टी पाहिजे होती… त्याला गावाला जायचे आहे.… अर्जंट… घरी काहीतरी प्रोब्लेम झाला म्हणून… ",

" नको, नको… अजिबात नको… केस solve झाल्याशिवाय कोणालाच सुट्टी नाही… आणि त्याला कशाला सांगितलं , मी नागपूरला आहे ते…. ",

" नाही, मी फक्त बोललो, तू बाहेर गेला आहेस म्हणून …. ",

"ok, मी येतो २ दिवसात, सुट्टी कोणालाच नाही हा… " अभीने आपलं काम संपवलं आणि निघाला पुन्हा नाशिकला. 

नाशिकला आल्याबरोबर त्याने पुन्हा कामाला सुरुवात केली. त्यापूर्वी त्याने म्हात्रेला बोलावून घेतलं. 

" काय म्हात्रे… आधीच सांगितलं होतं ना, केस संपेपर्यंत कोणी सुट्टी घेयाची नाही म्हणून… ",

" हो सर, पण आईची तब्येत बिघडली म्हणून… " म्हात्रे बोलला. 

" ठीक आहे… आज रात्री एक मिटिंग घेऊ. ती मिटिंग झाली कि बघू , तुला सुट्टी देयाची कि नाही ते.",

" हो,  चालेल सर,"

" आणि सावंत, आज सगळ्या टीमला सांगा, मिटिंगला यायला… माझ्या रूमवर मिटिंग घेऊ. आणि हो, आज सगळी हत्यारं, guns , revolver's… साफसफाई साठी जमा करा… म्हणजे उद्या पर्यंत मिळतील आपल्याला… तशी order आली आहे मोठ्या सरांची…. कळलं का सगळ्यांना… तर रात्री ठीक ८ वाजता, सगळ्यांनी माझ्या रूमवर यायचे… नॉर्मल ड्रेसिंग करून आलात तरी चालेल… uniform नसेल तरी चालेल. " म्हणत अभीने सगळे पेपर्स गोळा केले आणि त्यांच्या हॉटेलच्या रूमवर आला. 

सोबत महेश होताच. त्याला जरा हे विचित्र वाटलं. 

" अरे काय झालं नागपूरला… ते तर सांग आधी ." महेश उत्सुकतेने म्हणाला. 

" मी रात्री सांगेन ते… " अभी शांतपणे म्हणाला. 

" आणि हे काय मधेच… हत्यारांची साफसफाई… हे कूठून आलं मधेच… ",

" तसं पण मी बघितलं इकडच…. सगळी weapons जुनी आहेत…. साफ करायला होती ती , म्हणून मीच आपल्या सरांकडून परमिशन आणली. शिवाय या ब्रांचच्या संबंधी माहिती काढायला गेलेलो main branch ला… तिथूनही परमिशन मिळाली. " अभी म्हणाला. आणि दोघे रूमवर आले. 

                        रात्री बरोबर ८ वाजता, सगळे अभिषेक राहत असलेल्या हॉटेलच्या रूमवर जमा झाले. महेश आधीच आलेला, सगळ्यांना आलेलं बघून अभी उभा राहिला. 

" अरे… या …. या सगळे, वेळेवर आलात हा… बसा, पटकन मिटिंग चालू करू. " तसं सगळ्यांनी आपापल्या जागा पकडून घेतल्या. " चला, बसले का सगळे. " अभी सगळ्यांकडे बघत म्हणाला. 

" हा रे… बसले सगळे… तू मिटिंग चालू कर… आणि आधी सांग,  काय माहिती मिळाली ते… " महेश वैतागत म्हणाला. 

" हो रे… Cool Down… सांगतो रे. " अभी sub inspector सावंतकडे बघत म्हणाला. " सावंत, आता पहिल्यापासून सुरु करू… तू सांगतोस का माहिती. ",

" हो सर… सांगतो. " सावंत म्हणाला. " आठ खून झाले… एका मागोमाग एक असे, एकाच कुटुंबातले सगळे… आरोपीचे स्केच तयार आहेत, फिंगर प्रिंट्स सारखेच मिळाले, नाव मंदार देशपांडे…. त्याच्या नावाने मोबाईल नंबर होते, गाड्या भाड्याने घेतलेल्या… एवढी माहिती मिळाली सर… " सावंत थांबले बोलायचे. 

"very good…. तर आता तुम्हा सगळ्यांना विचारतो मी…तुम्हाला काय वाटते, हा मंदार देशपांडे खरा असेल का ? " अभी सगळ्याकडे पाहत म्हणाला. 

" काय प्रश्न आहे अभी तुझा…. साहजिकच तो खोटा असणार " महेश म्हणाला. 

"असो… मला खूप माहिती मिळाली,…. ती मी आता share करू इच्छितो… " अभी आता सर्वांसमोर बसला होता. " मलाही खूप प्रश्न पडले. चक्रावून टाकलं त्या आरोपीने. त्यात इकडचं व्यवस्थापन जरा ढिसाळच आहे… बरोबर ना… " अभी ,sub inspector कदम कडे पाहत म्हणाला. कदम गप्प होते. " त्यात नवीन माहिती मिळाली कि संजय पवार यांच्या पत्नी लक्ष्मी पवार यांनी आत्महत्या केली होती. ती केस काय झाली म्हात्रे ? " ,अभी inspector म्हात्रे कडे बघत म्हणाला.

" मला कसं ठावूक असणार ते …. मी तर नवीन… " म्हात्रे म्हणाला. 

" नवीन असला तरी मागच्या केसेची माहिती घेण्याचा एक प्रोटोकॉल असतो, तेही माहित नाही तुला… " म्हात्रे त्यावर काही बोलला नाही. " तुझी आधीची ब्रांच कोणती…? " तेव्हा ही म्हात्रे गप्पच. " असो… या आधी एक पटवर्धन नावाचे inspector हि केस handle करत होते. ते सुद्धा हि केस अर्धवट सोडून गेले. ते जरा नवलं वाटलं मला. त्यात मी लक्ष्मी पवार याच्या माहेरी जाऊन आलो. तिथे कळलं कि त्या अनाथ होत्या. एक मानलेला भाऊ होता , तो सुद्धा अनाथ… दोघेच राहायचे. त्याचा पत्ता तर मिळालाच नाही. तिचा भाऊ, फोटोग्राफर आणि मेकअपमन…. त्यानेच फोटो काढलेले लग्नातले …. काय करावे तेच कळत नव्हतं." अभी सांगत होता. 

सगळेच लक्ष देऊन ऐकत होते. फक्त कदमांची चलबिचल चालू होती. ते अभिच्या नजरेतून सुटलं नाही.

 " काय झालं कदम ? " ,

"क… काहीनाही, जरा अस्वत्थ वाटते आहे." कदम म्हणाले.

"अचानक…. काय झालं नक्की.",

" माहित नाही सर… ",

" घाबरू नकोस… आपल्याकडे डॉक्टर आहे…. महेश बघ जरा त्याला… " अभी म्हणाला. 

" न… नको सर… ठीक आहे, तुम्ही सुरु करा तुमचं. " कदम घाम पुसत म्हणाला. 

"sure ना…. " अभीने विचारलं. 

" हो " कदम म्हणाले. 

" तर मी पटवर्धनच्या घरी गेलो. तर तिथे कळलं कि ते घरी पोहोचलेच नाहीत. तिकडेच गडबड वाटली मला. मी लगेच नागपूरच्या main branch गाठली. तेव्हा तिथे सगळी माहिती मिळाली. " अभीने आता सगळे पेपर्स वगैरे बाजूला ठेवले आणि दरवाजासमोर जाऊन उभा राहिला. रूमचा दरवाजा बंद केला आणि  म्हणाला. 

" सगळ्यांना 'मंदार देशपांडे' माहित असेल…. तीन वर्णन आहेत ना त्याची…. आतापर्यंत सगळ्यांना त्याचं वर्णन पाठ झालं असेल ना…. " सगळेच " हो " म्हणाले. " सगळ्यांना तो खोटा आहे असंच वाटत असेल ना… तर मी सांगतो आता… "मंदार देशपांडे" नावाचा व्यक्ती Actually अस्तित्वात आहे. " अभी म्हणाला. 

" काय ? "महेश मोठ्याने ओरडला. 

" हो, नागपूरला लक्ष्मी पवारांची माहिती काढताना मला हि माहिती मिळाली. पण हा मंदार देशपांडे वेगळाच आहे, त्याचा या खुनांशी काही एक संबंध नाही… मंदार, हा पवार कुटुंबाचा वकील आहे. त्यानेच तर ते लग्न लावून दिलं होतं. आता तो दिल्लीला आहे…. त्याला या खुनांविषयी काही माहितीच नाही… मी त्याला सांगितलं तसा तो लगेचच मला भेटायला आला… आरोपीने, त्याचं नाव वापरून खून केले."अभिने पूर्ण माहिती सांगितली. "असं होय, खरंच ग्रेट आहे तो खुनी… मानलं पाहिजे त्याला…. पण आता पुढे काय ? " महेशने प्रश्न केला. 

" पुढे म्हणजे कळलचं नाही तुम्हाला…. "मंदार देशपांडे" नावाचा व्यक्ती आहे, पण……. पण "म्हात्रे" नावाचा कोणी व्यक्तीच नाही इकडे अस्तित्वात…. " यावर सगळे चक्रावून inspector म्हात्रे कडे बघू लागले. 

" काय सर…. मस्करी करता काय गरीबाची…. " म्हात्रे हसत हसत उभा राहिला. अभी सुद्धा हसू लागला. तसे सगळेच हसू लागले. 

"तू पण ना अभी, एवढं सिरीयस वातावरण झालेलं…मस्करी कसली करतोस …. " महेश म्हणाला. 

"अरे असचं…. जरा relax केलं सगळ्यांना… " अभीने म्हात्रेला खाली बसायला सांगितलं. " चला… पुन्हा केस कडे येऊ…. नागपूर main branch ला गेलो तेव्हा कळलं, कि पटवर्धनची transfer झालीच नाही…आणि इकडे नाशिकला आल्यावर conform केलं मी ते…. जर inspector पटवर्धनची transfer झालीच नाही, तर…. तर मग म्हात्रे…. बदली inspector म्हणून कसा येऊ शकतो… " ते ऐकून म्हात्रे पटकन उभा राहिला आणि पळू लागला. अभिने चपळाई करून त्याला घट्ट पकडलं. " पकडा रे याला… " अभी ओरडला, तसे बाकीच्यांनी म्हात्रेला पकडलं. आणि पकडून खुर्चीवर बसवलं. महेशला अजून कळत नव्हतं कि नक्की काय चालू आहे ते.

 "अभी… पुन्हा मस्करी करतो आहेस ना तू…. " महेश बोलला. 

" नाही, यावेळी मस्करी नाही, खर बोलतो आहे मी.…. म्हात्रे नावाचा कोणी inspector  च नाही आहे , ज्याची बदली या ब्रांचला झाली आहे…. बरोबर ना…. म्हात्रे उर्फ राकेश पवार… " अभी, म्हात्रे कडे बघत म्हणाला. म्हात्रे स्वतःला सोडवायचा प्रयन्त करत होता. पण त्याला ते जमलं नाही…. महेश, अजून प्रश्नार्थक… इतर जमलेले सुद्धा… 

" सांगतो, मी लक्ष्मी पवारांच्या माहेरी गेलो होतो तेव्हा कळलं कि माहेरचं आडनाव सुद्धा 'पवारच'… लक्ष्मी अनाथ… त्यांचा फक्त एक मानलेला भाऊ…. लग्नात त्यानेच फोटो काढलेले, त्यामुळे त्याचा स्वतःचा असा फोटो नव्हता कूठे, पण एका फोटोत, जो family फोटो होता…. सगळ्या पवारांचा family फोटो, त्यात त्याचा सापडला. तो फोटो बघूनच सगळं कळलं मला. तो दुसरा- तिसरा कोणी नसून, इतके दिवस आपल्या सोबत inspector म्हात्रे म्हणून वावरणारा राकेश पवारच आहे… हा बघा फोटो. " सगळे फोटो बघून अवाक झाले. 

" अरे पण आपण याला का पकडतो आहे…. " महेशने विचारलं. 

" याला का पकडलं ते हाच सांगेल… काय मिस्टर राकेश उर्फ  inspector  म्हात्रे…. आणि उर्फ मंदार देशपांडे…. " आता सगळेच अभीकडे पाहू लागले. 

" म्हणजे यांनी खून केलेत सगळे…. " sub inspector सावंत म्हणाले. 

" हो… मला अगदी पहिल्या दिवसापासूनच गडबड वाटत होती. आम्ही दोघे आलो तेव्हा म्हात्रे सुट्टीवर होता… म्हणजे एवढे खून झाले आणि याने सुट्टी घेतली होती. त्यानंतर एकाही केसची व्यवस्थित तपासणी नाही, कि पुरावे गोळा करणे नाही… सगळा अजागळपणा… एका inspector ला मी एवढा अव्यवस्थित कधीच पाहिला नाही. त्यात त्यादिवशी, कोणालाही न विचारता, हॉटेलवर चौकशी करायला गेलेला. तेव्हाच actually फसला हा. कारण मीच सांगितलं होतं, कि कोणालाच माझ्या permission  शिवाय त्या रूममध्ये सोडू नये… तेव्हा वाटलं, यात नक्की काहीतरी गडबड आहे…. आणि सर्वात महत्त्वाचं, सावंत… " अभी सावंतकडे बघत म्हणाला. " तुला तरी माहित आहे ना…. एखाद्या senior inspector ची बदली होत असेल तर त्याला किती कालावधी लागतो ? ",

" हो सर, १५ दिवस तरी लागतात कमीत कमी, बदलीला…. त्यानंतर नवीन अधिकारी येतात. " sub inspector सावंत म्हणाले. :

" तेच तर… कमीत कमी १५ दिवस आणि तू म्हणाला होतास कि , पटवर्धन गेल्यानंतर दोन दिवसांनी म्हात्रे आलेला…. मग नक्की झालं कि म्हात्रे खोटं बोलत आहे ते. त्याची माहिती काढली आणि आता ती सगळी समोर आहे. " अभी राकेश कडे बघत म्हणाला. " राकेश… आता तू  inspector नाहीस, त्यामुळे तुला म्हात्रे बोलणार नाही मी… तर तू सांगतोस का हे काय आहे सगळं आणि का केलंस ? " अभी थांबला बोलायचा. 

राकेश शांत होता. स्वतःला सोडवायचा प्रयन्त त्याने कधीच थांबवला होता. थोड्यावेळाने का होईना, तो बोलू लागला… 

" मीच लक्ष्मीचा मानलेला भाऊ आणि मीच त्या सगळ्यांना मारलं…. " राकेश म्हणाला. 

" बरं, आणि का असं केलंस ते पण सांगशील तर बरं होईल. " महेश म्हणाला. 

" आणि हो, पटवर्धनचं काय केलंस ते सुद्धा सांग. " अभी म्हणाला. 

" म्हणजे? पटवर्धन…. " कदम म्हणाला. 

" हो, पटवर्धन च्या घरी पुन्हा गेलेलो मी, त्याच्या नोकराने नाही पाहिलं त्याला, पण त्याच्या watchman ने राकेशला बघितलं होतं , ओळखला त्याने फोटो राकेशचा. म्हणजे त्या रात्री हा होता त्याच्या घरी. सांग राकेश, पटवर्धनच काय केलंस .?" अभी मोठ्या आवाजात म्हणाला. 

" त्या पटवर्धनला पण मारलं मी, ऐकतच नव्हता…. " राकेश रागातच म्हणाला. 

" अरे पण का मारलं त्यांना ? " सावंत म्हणाले. 

" माझ्या बहिणीची केस handle करत होता… मला मदतच करत नव्हता… म्हणून मारून टाकलं त्याला." राकेश बोलतच होता. 

" सविस्तर सांग, तुझ्या बहिणीने आत्महत्या केली होती ना… " अभी म्हणाला. 

" आत्महत्या…. छे… तो खून होता, खून… एवढं छळायाचे तिला, रोज मला फोन करून सांगायची…. मारतात, त्रास देतात. सगळं त्या पैशासाठी…. हुंडा पाहिजे होता त्यांना…. लग्नात तर काही बोलले नाहीत, लग्न झाल्यानंतर तिला त्रास देयाला सुरुवात केली… एवढे मोठे लोकं, श्रीमंत… तरी त्यांना हुंडा पाहिजे होता… किती पैसे दिले तरी कमीच त्यांना, लक्ष्मीचा नवरा संजय बोलला, बिजनेस साठी ५ लाख दे नाहीतर बहिणीला घरी घेऊन जा. कसेबसे जमवले… पुन्हा तेच… वर ३ लाख अजून दिले, माझं घर गहाण ठेऊन…. तरी तिचा त्रास चालूच होता. " राकेश शांतपणे सांगत होता.  

" शेवटी तीच बोलली…. मला त्रास झाला तरी चालेल, पण तुला पुन्हा त्रास होऊ देणार नाही… तेच शेवटचं बोलणं…. गळफास लावून घेतला तिने आणि त्यांनी आत्महत्या नावं दिलं त्याला.…. सांगितलं कि तिच्या डोक्यावर परिणाम झालेला म्हणून तिने गळफास लावला.… मी किती सांगायचा प्रयत्न केला त्या पटवर्धनला…. तो पण आमच्याच गावाचा…. तिला होणारा त्रास मी त्याला सांगितला , तरी ऎकेना , शेवटी केस बंद करणार होता…. तेव्हा मीच ठरवलं, याचीच केस close करायची… त्याला धमकावलं, त्याच्या कुटुंबाला त्रास देऊन त्याच्याकडून सगळी कागदपत्र गोळा केली. transfer चं खोटा सांगायला सांगितलं त्याला मी…. त्याला नागपूरला परत घेऊन येण्याचे म्हणून त्याच्या सोबत निघालो आणि वाटेतच त्याला संपवलं. त्याच्याकडूनच मला पवार कुटुंबाचे पत्ते मिळाले सगळे.… एकेकाला वेळ मिळाला तसं मारलं. " ,

" पण मंदार देशपांडे हे नाव का घेतलंस तू ? " , महेश मधेच म्हणाला. 

" त्यालाही मारणार होतो मी, पहिला नंबर त्याचाच होता, त्याच्यामुळे हे लग्न झालं आणि माझी बहिण दूर गेली…. पण ऐनवेळी तो दिल्लीला गेला म्हणून वाचला. मग मी इकडे येण्यासाठी पटवर्धन च्या जागी बदली inspector म्हणून दाखल झालो… या कोणालाच कळलं नाही ते. मग प्रत्येकाला "मंदार देशपांडे" च्या नावाने call केले, त्यांचाच वकील ना तो, जवळचा अगदी…family मधला अगदी, त्यामुळे त्याला त्यांच्या घरी कधीही सहजच entry होती…. त्याचाच फायदा झाला मला.… सगळ्यांना संपवलं…. खूप आनंद वाटतो आहे आता… " ,

" त्यांना मारलस कसं ? " , अभीने विचारलं.  

" मी सोबत काहीतरी घेऊनच जायचो, खाण्यासाठी…. त्यातच गुंगीचे औषध मिसळलं होतं मी…. मंदारच्या ऐवजी मी कसा आलो, हा प्रश्न सगळ्यांना पडायचा…. पण लक्ष्मीचा भाऊ भेटायला आला म्हणून ते मी दिलेले खायचे, मूर्ख लोकं…" राकेश हसला. " हळूहळू शुद्ध हरपली कि माझं काम सोप्पं होयाचे… एक सुरा घेतला होता मी खास या कामासाठीच…. " राकेश पुन्हा हसला. 

किती विकृत होता तो. अगदी सहज सांगत होता. तरी अभीने पुन्हा विचारलं त्याला, 

" पण तू तर मेकअप करून जायचा ना… मग ते कसे ओळखायचे तुला…. आणि तुझी उंची कमी -जास्त कशी व्हायची मग… " ,

" मी मेकअपमन सुद्धा आहे , विसरलास वाटते inspector अभिषेक…. खोटी दाढी आणि केस काढायला किती वेळ लागतो… प्रत्येकाच्या घरात प्रवेश करताना तेच करायचो मी…. आणि माझं काम झालं कि पुन्हा आरामात बसून मेकअप करायचो. …आणि माझ्या उंचीच…. ते तर अगदी सोप्पं… पायात स्टिक लावल्या कि झालं… पाहिजे तितकी उंची वाढवता येते.…. confused केलं ना सगळ्यांना…. मला तसंच confused करायचं होतं पोलिसांना…. म्हणून माझा चेहरा लक्षात राहावा म्हणून मुद्दाम कोणाबरोबर तरी वादावादी करायचो…. मला वाटलचं नव्हतं कि मी कधी पकडला जाईन…. पण inspector अभिषेक…. hats off to you…कसला हुशार निघालास तू …. great ".  राकेश उत्साहात म्हणाला.

शांतता,… राकेशचं बोलणं संपलं. महेशला अजून काही प्रश्न होते. 

" पण अभी, तुला कसं कळलं कि म्हात्रे ऊर्फ राकेशच खुनी आहे ते… " महेशने लगेच प्रश्न केला. 

" शेवटचा स्पॉट आठवतो ना तुला…. मोठी सोसायटी, ३ गेट… " ,

" हो, त्याचं काय ? ",

" तिथे मीच confused झालो होतो… राकेशचं सुद्धा तेच झालं , त्याने entry एका गेटमधून केली. पण जाताना, मला वाटते तो गोंधळाला असेल… ३ नंबर गेट मधून तो बाहेर गेला.…. त्यात भर म्हणून शेवटचा खून केल्याच्या आनंदात तो दाढी लावायचा विसरला बहुदा. " अभी म्हणाला. 

" हे तुला कसं कळलं ? ", 

" त्या watchman ने मला त्याच दिवशी सांगितलं होतं, जेव्हा आपण चौकशीला गेलो होतो. तेव्हा त्याने म्हात्रे उर्फ राकेशला ओळखलं होतं. मला खूप नंतर त्या watchman ने सांगितलं कि म्हात्रे सर त्या रात्री आले होते. तेव्हा मला वाटलं कि त्याचं काही चुकते आहे, पण नंतर जेव्हा राकेश बद्दल कळलं तेव्हा मी सुद्धा काही शोध घेतला…. हा राकेश उर्फ म्हात्रे जेव्हा खून व्हायचे तेव्हा पोलिस स्टेशन असो वा त्याचं पोलिस क्वार्टस मधली रूम , दोन्ही ठिकाणी नसायचा. हे मी शोधून काढलं. शिवाय या गाड्या ,ज्या याने सोडल्या होत्या… त्यातली एक गाडी घेताना हा म्हात्रेच्या मेकअप मध्ये म्हणजे जसा त्याच्या नॉर्मल लुक आहे तसा गेला होता. मी तिथेच नक्की केलं कि हे सगळं म्हात्रे उर्फ राकेशच हे करत आहे. खोटा पोलिस अधिकारी बनून आला आणि खून करून जाणार होता. इतक्यात आपण इथे आलो. ते कोणाला माहित नव्हतं म्हणून बरं झालं… नाहीतर हा  कधीच पसार झाला असता…. आपण आलो म्हणून राकेश अडकला आणि स्वतःच केलेल्या खुनात आपल्याला मदत करायला लागला. आताही मी इथे नाही बघून पळत होता, आईच कारण सांगून …. पण मला खरं कळलं होतं, म्हणून हि मिटिंग घेतली. त्यासाठी आपल्या पिस्तुल, गन्स… ची साफसफाई च नाटकं केलं. राकेश मला ह्त्याराशिवाय पाहिजे होता समोर, नाहीतर इतरांच्या जीवाला धोका निर्माण झाला असता. " अभी राकेशकडे पाहत म्हणाला. " राकेश, planning खूप चांगलं होतं. पण आरोपी असाच लपून राहत नाही… कळलं. " राकेश हसतच होता, 

" आता मला कोणतीही शिक्षा करा…मला पर्वा नाही त्याची… मी माझ्या ताईला न्याय मिळवून दिला… " आणि राकेश मोठयाने हसू लागला. 

                 अभिने " त्याला घेऊन जा " असं सांगितलं. सावंतला त्याची केस फाईल बनवायला सांगितलं. अभी, महेश सोडून बाकीचे सगळे पोलिस स्टेशनला परतले. दुसऱ्या दिवशी सकाळी, सगळे पुन्हा पोलिस स्टेशनमध्ये जमले. एका नवीन पोलिस अधिकारीची तत्काळ नियुक्ती त्या ब्रांचवर करण्यात आली. योग्य ते पेपर्स आणि माहिती गोळा करून राकेशच्या नावावर केस उभी केली गेली. संध्याकाळ पर्यंत अभी, महेश मोकळे झाले. आता मुंबई जाण्यास मोकळे दोघेही… अभी त्याचं सामान भरून तयार होता. हॉटेलच्या गेट जवळ महेशची वाट बघत होता. ५ मिनिटांनी महेश आला. आता दोघेही त्यांना घेऊन जाणाऱ्या गाडीची वाट बघू लागले. दोघेही गप्पगप्पच होते. 

महेशने विषय काढला. 

" किती किळसवाणा प्रकार ना… फक्त त्याच्या बहिणीची केस बंद केली म्हणून पटवर्धन सहित पूर्ण कुटुंबाला संपवलं त्याने… ",

" ह्म्म्म…. actually, हे मी सांगितलं नाही कोणासमोर, तुला सांगतो… राकेश काय बोलला आपल्याला, त्याच्या बहिणीला मानसिक आजार होता असं ठरवून ती केस close करत होते ना… " ,

" हो , बरोबर… " महेश उत्तरला. 

" पण राकेशच मानसिक रोगी होता… " त्यावर महेश चाट पडला. " हो, मी जेव्हा त्याच्या नागपूरच्या घरी गेलो होतो ना, तेव्हा मला त्याच्या शेजाऱ्याकडून हि माहिती मिळाली. शिवाय गेली दोन वर्ष ,तिथे त्याची treatment चालू आहे. तो सुधारत होता… इतक्यात त्याच्या बहिणीनी आत्महत्या केली. ज्याची या जगात फक्त एक बहिणचं होती… त्याला ती सोडून गेल्यावर काय वाटलं असेल…. या पवार कुटुंबाचे सुद्धा कळलं मला…. राकेशने किती पैसे दिले होते त्यांना, हुंडा म्हणून… मग त्याचा हा राग स्वाभाविकच होता, फक्त मार्ग चुकीचा निवडला त्याने.… पटवर्धनचं वाईट वाटते…. हकनाक त्याचा बळी गेला यात. " अभीने बोलणं पूर्ण केलं. 

" हो, हुंडाबळी अश्याच असतात…. दोन्ही घरं उद्ध्वस्त होतात. " महेश म्हणाला. तितक्यात गाडी आली. 

" चलो, खूप डोकं फिरवलं त्याने…. planning मस्त होती ना… " अभी गाडीत बसत म्हणाला. 

" planning perfect होती…. पण तुझ्यासमोर कसं चालणार त्याचं… hats off to you, inspector अभिषेक… " महेश हसत म्हणाला… अभीही हसू लागला ते ऐकून. आणि गाडी सुरु झाली , दोघे निघाले पुन्हा मुंबईच्या वाटेवर.

--------------------------------------------------- The End ---------------------------------------------