" भटकंती .... आठवणींच्या गर्द रानातली " (भाग चौथा --- अंतिम )

काळ्या ढगांनी सारे आभाळ भरून गेलेलं. जोराचा वारा वाहत होता. पाऊस कधीही सुरु होईल , मुसळधार पाऊस. त्यात हे सारेच एका पठारावर. त्यामुळे आणखी जोराचा वारा आला तर एखादं - दुसरा तंबू उडून जाण्याची शक्यता. मधेच विजांचा कडकडाट... काळोखी पसरलेलं आजूबाजूचे माळरान, एका क्षणात स्पष्ट दिसून जाई. एव्हाना सारेच आपापल्या तंबूत बसलेले. सुप्री अजूनही बाहेर पाहत होती. त्या ढगांचा काळा रंग .. आज जास्तच गडद आहे.. नाही का... !! सुप्री मनातल्या मनात बोलत होती. आकाशचा तंबू तिला दिसतच नव्हता. गेला असेल का आकाश बाहेर , वादळात. कि त्याच्या तंबूंत येऊन बसला असेल. किती विचार करतो आपण... कि करूच नये विचार... पाऊस त्याला आवडतो , तशी मीही त्याला आवडते ना.... त्याच्यापेक्षा कमी प्रेम आहे का माझं... कि आपणच त्याला त्याच्या पासून दूर करतो आहोत.. आकाश बदलला आहे कि माझं आभाळ बदलते आहे... सुप्री विचार करत असताना तिला दुरूनच पाऊस येताना दिसला. गुपचूप तंबू लावून घेतला तिने. 

दुपारचा पाऊस रात्रभर सुरु होता. कोणी बाहेर आले नाही किंवा कोणी तसा प्रयत्नही केला नाही. कोण बाहेर येणार त्या पावसात. बर्फासारखे थंड पाणी नुसते. पुन्हा कोणी आजारी पडलं तर प्रवास लांबणीवर जायचा. त्या गुरुजींनी सांगितलं होतेच, त्या गावात जाण्याचा मार्ग तसा खडतर. आता तर फक्त सुरुवात केली प्रवासाला. आणखी काय वाढून ठेवले आहे , काय माहित. पूजा बाहेरच्या पावसाला ऐकत होती आणि मनात विचार सुरु होते. कुठेतरी आकाश होता त्या विचारात, सुप्रीचे काय होणार ... आकाशचं काय नक्की .... काही कळत नाही. 

दुसऱ्या दिवशी , सकाळ - सकाळी आकाशने सर्वाना जागे केले. पूजा आळस देतच तंबूतून बाहेर आली. कालचे काळवंडलेले आभाळ अजूनही तसेच होते. कादंबरी पूजा सोबतच होती.

" कशाला उठवले ... पाऊस आला तर... मला भिजायचे नाही हा ... आधीच सांगून ठेवते. " कादंबरी बोलली.

" नाही गं ... तू थांब जरा ... " पूजा आकाशला शोधत होती. दिसला आकाश तिला . " डब्बू ... काय करायचे.. " ,

" काय म्हणजे..पुढे जायला पाहिजे ना ... ",

" अरे पण पावसाची चिन्ह आहेत... भिजत जायचे का ... " पूजाच्या या प्रश्नावर आकाश आजूबाजूचे निरीक्षण करू लागला.

" पाऊस तर नाही येणार .. पण वारा असेल... कालच पडून गेला ना पाऊस.. वाऱ्यात तरी चालू शकतो ना आपण... चल निघू... सांग सर्वाना... पाऊस नाही तोवर पुढचा पल्ला गाठू... " आकाश वर आभाळात बघून बोलत होता. त्याने त्याच्या सामानाची आवराआवर सुरु केली. 

पूजाला आकाशचे काही कळत नव्हते. तरी आकाश बरोबर बोलत होता. पाऊस पुन्हा सुरु होण्याच्या आत निघायला पाहिजे. शिवाय पावसाचे निदान करणारा एवढा मोठा अवलिया सोबत असताना कशाला फिकीर करावी, असा विचार करत पूजाला साऱ्यांना निघायला तयार केले. सुप्री -संजना पूजा सोबतच चालत होत्या. आकाश, अर्थातच सर्वात पुढे. सोबत कादंबरी. आकाश तिला फोटोग्राफीचे मार्गदर्शन करत होता. तिला कुठे माहित होते, तिच्या सोबत चालणारा कशी फोटोग्राफी करतो ते. तरी तीच कधी कधी आकाशला कसे फोटो काढावे ते सांगत होती. आकाश त्या बरोबरच पुढच्या प्रवासाची आखणी करत होता. पावसाची चिन्ह तर होतीच. काल आलेल्या पावसाने बरीच पडझड केलेली दिसत होती. झाडे पडलेली. मोठे मोठे दगड , त्यांची रोजची जागा सोडून नव्या ठिकाणी रुजू झाले होते. 

तसं तर कालचे वादळ अजूनही वर आभाळात घोंगावत होते. तरी वाऱ्याचा जोर ओसरला होता. आभाळात काळ्या पण नवीन ढगांची रांगाच्या रांग लागली होती. जो तो आपली जागा पकडायच्या तयारीत... कादंबरीला गंमत वाटली.

" ये ... तुला कळते ना हे सारे... निसर्गातले... पूजा बोलायची.... कस काय कळते सारं ... " 
" अनुभव लागतो याला मॅडम... नुसती फोटोग्राफी करून चालत नाही..... जग सुंदर आहे असं ऐकलं होते कुठेतरी.... आपणच पाहत नाही... थोडावेळ कॅमेरा ठेव आतमध्ये.... अशीच चालत रहा ... मागोमाग ... " तिने कॅमेरा ठेवला आतमध्ये आणि आजूबाजूला पाहू लागली. 

हे सर्व सकाळी ६ वाजता निघाले होते. त्यामुळे काही वेळाने का होईना ... सूर्योदय झाला. पण त्याचा मार्ग काळ्या ढगांनी रोखून ठेवला होता. आता कुठे त्या ढगांतून कोवळी कोवळी किरणे डोकावत होती. ते देखील अगदी क्षणिक. वातावरणात जास्त करून पावसाचे वर्चस्व होते. त्याशिवाय पाऊस पुन्हा कोणत्याही क्षणी कोसळेल असे वाटत होते सारखे. आकाश निर्धास्त चालत होता पुढे म्हणून त्याच्या मागचे काळजी मुक्त होते. तसे पाहावे तर वातावरण छानच होते. साऱ्यांचा मूड छान होता. पूजा फक्त आकाश - सुप्रीच्या विचारात. आणि सुप्री .... तिच्याच विचारात, संजना सोबत असुनही तिच्याशी बोलत नव्हती. कालच्या वादळात स्वतःला हरवून बसलेली जणू.... पूजा होती शेजारी तरी स्वतःला एकटी समजत होती. आजूबाजूचा अंदाज घेऊन चालत होती. पूजा कधीपासून बोलायचे होते तिच्याशी. पण तशी संधी मिळत नव्हती.

आणि तशी संधी मिळालीच, सकाळचे ९ वाजले, सतत ३ तास चालल्याने सर्वच थकलेले. आकाशला छान वाटलं. कारण नाही म्हणता म्हणता खूप अंतर पार केलेलं. त्यानेच थांबण्याचा निर्णय घेतला. एक छान , सुरक्षित जागा बघून सर्व थांबले. स्वतःही दमलेला, परंतु दुपारी जेवणासाठी काही पाहिजेच होते. कालसुद्धा रात्री कोणीच काही खाल्ले नव्हते. मग काय , बॅग लावली पाठीला. खाली एक गावं दिसत होते. निघाला गावाकडे. कादंबरीने पाहिलं त्याला. तीही मागोमाग. सोबतीला कॅमेरा. बाकी सर्व थांबलेले. बसून होते. सुप्री आकाशला जाताना पाहत होती. मागे कादंबरी गेली तेही पाहिलं तिने. तशीच बसून होती विचार करत. 

पूजा बाजूला येऊन बसली तिच्या. शांत हवा वाहत होती आता. आभाळ अजूनही भरलेलेच होते. सुप्रीला कळलं कि पूजा बाजूलाच आहे.

" कुठे गेला आकाश ??" सुप्रीने पूजाकडे न बघताच तिला प्रश्न केला. पूजाला अपेक्षित नव्हतं ते.

" हं ... हा ... डब्बू ना ... सॉरी आकाश... आकाश खालच्या गावात गेला आहे... दुपारच्या जेवणाचे बघायला.. येईल इतक्यात.. " ,

" तुला कसं कळलं ... न सांगता .... न सांगताच गेला ना तो ... तुला कस माहित .... " पूजाला आवडला प्रश्न.

" understanding... !! आम्ही आधी फिरायचो ना ... तेव्हा अश्या खूप गोष्टी न सांगताच कळायच्या.... तसंच आताही .... "

==============================================================================

कादंबरी आकाश सोबतच चालत होती. " ओ सर ... दाखवा कि फोटोग्राफी... मघाशी सांगितलं म्हणून कॅमेरा आत ठेवला मी. आता तरी दाखव ... . फोटोग्राफी... ती .. तुझी निरू ... किती काय काय सांगायची तुझ्या फोटोग्राफी बद्दल.. एकतरी फोटो काढून दाखव मला ... " आकाश कडे कॅमेरा नव्हता त्यावेळेस...

" हे काय ... कॅमेरा कुठे आहे तुझा... " ,

" दुसऱ्या बॅगमध्ये... " ,

" का ... आणि फोटोग्राफी चे काय ... " आकाशला गंमत वाटली.

" तुझा आहे कि कॅमेरा... त्याने कर तुझी हौस पुरी... " ,

" चालेल ... हा घे कॅमेरा... " कादंबरीने स्वतःचा कॅमेरा पुढे केला.

" तुझ्याकडेच ठेव... तुला सांगतो तसे फोटो काढ... "

दोघेच चालत खाली निघालेले. अचानक आकाश थांबला. " काय झालं ... थांबला का ... " आकाश तिचं बोलणे ऐकतच नव्हता. त्यामुळे ती आणखी confused . " आवाज येतो आहे का .... ऐक .... " आकाश बोलला तस कादंबरीही लक्ष देऊन ऐकू लागली. धबधबा आहे कुठेतरी... आकाशने अंदाज लावला आणि त्यादिशेने निघाला. एकटाच गेला तो. पुढे काही झाडं - झुडूप होती, त्यात शिरला आणि दिसेनासा झाला. कादंबरी तिथेच उभी. कसा विचित्र आहे हा ... गावात जायचे होते. कुठे जाऊन शोधू त्याला. असा विचार करतच होती. तर आकाश पुन्हा बाहेर आला.

" अरे !! तू इथेच उभी .. मला वाटलं मागेच आहेस माझ्या .... बरं , चल ... निसर्ग सौंदर्य ... फोटोत कैद करायला. " कादंबरीच्या डोक्यावरून गेले ते. तरी त्याच्या मागोमाग तीही त्या झाडा- झुडुपात शिरली.

प्रत्येक पावलागणिक धबधब्याचा आवाज वाढत जात होता. जोराने वरून खाली पडणारा धबधबा असावा , असं फक्त आवाजाने कादंबरीने ओळखले. कारण पाण्याचे तुषार उडत होते. त्यात वाराही गारठला होता. वाऱ्याच्या प्रत्येक झुळुकेत पाणी होतेच. पुढच्या पाच मिनिटात हे दोघे त्या जागी पोहोचले.

" घे... तुला हवे तितके फोटो काढ.. .... हा फक्त पाण्यापासून कॅमेरा वाचव. " आकाश हसत म्हणाला. " आणि हो ... जास्त पुढे जाऊ नकोस... खालून वारा प्रचंड वेगाने येतो वर ... सांभाळून ... मी आहे मागेच ... " 

कादंबरी पुढे आली. आकाश बोलल्याप्रमाणे वाऱ्याला फार वेग होता. समोर एक लहानशा डोंगर.... पठार म्हणाला तरी चालेल. तिथून तो धबधबा कोसळत होता. मातकट पाणी. नुकताच पाऊस सुरु झालेला ना... त्यात कालच्या मुसळधार पावसाने सुटी असलेली माती त्या धबधब्यात आणून मिसळली होती. ती माती घेऊन , पाणी जोराने स्वतःला झोकून देत होते. खाली वाहणाऱ्या नदीत तो करडा, लालसर रंग मिसळून जात होता. नदीही निळ्या रंगाची. अशी निळाई फक्त चित्रांमध्ये बघायला मिळते. त्या नदीचा निळा रंग आणि धबधब्यातून पडणारे ते मातकट लाल पाणी, तात्पुरते न मिसळता , आपापला वेगळा मार्ग बनवत चालते झालेले. एका बाजूला निळा, त्याच्या शेजारी लाल... कशी निसर्गाची किमया. वारा सुद्धा उनाड.... त्या पाण्यासोबतच वेगाने खाली येतं होता आणि ते झालं कि नदी सामान वाहत जायचा, त्यापुढे कादंबरी उभी होती त्या डोंगराकडे धाव घेयाचा. तीही वेगवान धाव.... थोडासा त्यातलाच वारा, उलटा वाहायचा कधी.... धबधब्याचे काही पाणी उलट घेऊन जायचा आणि वर उडवायचा.... काय नुसते खेळ खेळत होता वारा... कादंबरी विसरून गेली फोटोग्राफी... "आ " वासून पाहत होती. 

================================================================================

" डब्बू !! छान नाव आहे ... तू ठेवलंस का .. " सुप्री पूजा सोबतच बोलत होती.

" मी नाही ... त्याची आई बोलते त्याला लाडाने. मलाही सुरुवातीला हसू आलेलं. पण त्यालाही आवडते ते नाव .. " पूजा बोलत होती. " तुला माहित नाही का ... " ,

" कधी विचारले नाही मी... " सुप्री उदासपणे म्हणाली. " मला सांगशील पूजा .... काही विचारू शकते का तुला.... " खूप वेळाने सुप्री बोलली.

" काय सांगू .... तू विचार काहीही ... डब्बूची best friend आहेस ना... किंबहुना त्याची life partner होणार आहेस. या गोष्टी तुला आधीच कळायला पाहिजे होत्या .... नाही का ... " पूजा बोलली त्याच वाईट वाटलं तिला. चुकीचं वागली होती ती. साधारण ५ वर्ष एकत्र होते दोघे. एकदाही विचारू शकली नाही आकाशबद्दल. थोडावेळ शांततेत गेला. आभाळ अजूनही काळवंडलेले होते. थंड वारा होता. सुप्रीच मन शांत झालं. एव्हाना सर्वत्र पावसाळी वातावरण पसरलेलं. हे असं आवडायचा तिला. आकाशनेच त्यावर प्रेम करायला लावलं होते, अश्या वातावरणावर. 


" त्याच्याबद्दल विचारीन मी. पण एक सांग. आकाशला तर माणसं आवडत नाही. मला पहिल्यांदा भेटला तेव्हा त्याला तिटकारा होता माणसाचा. पण आता कळते कि तुमचा जुना ग्रुप होता. ते कस .... म्हणजे आकाशला एकटं रहायची सवय ... आणि हा तुमचा ग्रुप ... काहीच कळत नाही मला.. " पूजाला गंमत वाटली.

" डब्बू ना असाच वेगळा आहे... काही कळत नाही त्याचे... आम्ही निघालो होतो ना ... तेव्हा दोघेच होतो... हा ग्रुप नंतर येऊन भेटला आम्हाला. डब्बूचं सांगायचं झालं तर खूप अबोल आहे तो ... आता त्याच्यातला फरक आता कळतो मला. तेव्हा तर माझ्याशी सुद्धा कमीच बोलायचा. ",

" हे बाकीचे कधी येऊन भेटले तुम्हाला. " संजनाचा आवाज मागून आला. तीही या दोघींच्या गोष्टी ऐकत होती. 

" सुरवातीचं एक वर्ष आम्हीच दोघे होतो. एकदा असेच फिरत असताना या ग्रुपमधले काही जण भेटले आम्हाला, वाट चुकलेले. त्यांना त्यांच्या ठरलेल्या जागी पोहोचवू. असं मीच सांगितलं डब्बूला. आधी आम्ही फक्त एक-दोन ठिकाणीच जायचो. त्याला फोटोग्राफीची आवड.... म्हणून मीही त्याच्या सोबत कॅमेरा घेऊन फिरायचे. हा जिप्सीचा ग्रुप येऊन भेटला आणि तेव्हा भटकंती सुरु झाली. खऱ्या भटकंतीला सुरुवात झाली. पुढच्या ५-६ दिवसात त्याठिकाणी पोहोचलोही ...... पण डब्बूला असं भटकणं आवडलं. म्हणजे एका जागी थांबून राहण्यापेक्षा हि अशी निसर्गाची वारी करणे जास्त छान , हे कळलं. मलाही आवडलं ते. त्यानंतर आम्हीच यांच्या सोबत फिरू लागलो. आकाशला सुद्धा छान फोटोग्राफी करता यायची. पुढच्या २ वर्षात हा इतका मोठा ग्रुप तयार झाला. डब्बू कसा आहे माहित आहे तुला, त्याला कश्यात अडकून राहायला आवडत नाही. तो त्याचे फोटो मॅगजीन मध्ये देतो हेही माहित असेल तुला.. ... त्यासाठी त्याचे शहरात येणे - जाणे सुरु असायचे. हा ग्रुप ... यातले सारेच ओळखीचे, तरी कोणालाही विचार, आकाश यांच्याशी किती बोलायचा ते .... actually, बोलायचाच नाही.... पाऊस सुरु झाला कि काहीतरी छान असं बडबडत राहायचा. मग जेव्हा त्याला वाटलं , या ग्रुप मध्येही गर्दी वाढू लागली आहे. अडकतो आहोत यात तेव्हा त्याने मला त्याचा विचार सांगून टाकला. नाही जमणार म्हणाला मला आणि एका वळणावर निरोप घेऊन निघून गेला. वाईट वाटलेलं. त्यासोबत जाऊ शकली असती. पण हे जीवन आवडू लागलेलं. डब्बूला मोकळं सोडणं हेच मी पसंत केलं. पुन्हा कधीतरी भेट होईल या आशेवर होती. झाली भेट ... " पूजाने छान smile केली. 

===============================================================================

" सॉलिड आहेस तू ... " कादंबरी चालता चालता बोलली आकाशला.

" का ?? " ,

" पूजा बोलते तस... तुलाच कस हे निसर्ग सौंदर्य सापडतं... मला बुवा असे काहीच दिसले नाही इतक्या वर्षात. " ,

" निसर्ग जेवढे देतो ना ... तितकेच परत सुद्धा घेत असतो... समोर बघ.. "

कादंबरी समोर बघू लागली. गावाच्या वेशीपाशी आलेले दोघे. वादळाने काही झाडे मुळापासून उपटून काढली होती. काही घरांची पडझड झालेली. शेतात काही उभी पिके झोपली होती. जागोजागी पाणी.

" निसर्गाची काळजी घेतली कि तो आपली काळजी घेतो. " आकाशचे असे बोलणे आवडले कादंबरीला.

" पूजा आणि तू ... खूप जुने सोबती आहात ना... कधी प्रेम वगैरे झालं नाही का दोघात .... " आकाशला हसू आलं. ते बघून कादंबरीने स्वतःची जीभ चावली. " नाही .... सहज विचारलं.. शहरात कसे ... मुलगा - मुलगी एकत्र असले कि दोघांत प्रेम आहे असा हिशोब लावून मोकळी होतात माणसं. त्यात तुमची मैत्री जुनी .... म्हणून विचारलं. ... सॉरी !! " तेव्हाही हसू आवरलं नाही आकाशला. " बरं ... जाऊ दे ... नको सांगू ... गावातून काय घेऊन जायचे ते तरी सांग. " ,

" दुपारी आणि रात्री साठी जेवणाचे काही बघू. जमलं तर आणि मिळाली तर सुकी लाकडं घेऊ. रात्री वातावरण आणखी थंड होईल. " आकाशने कादंबरीला समजावून सांगितलं. 

गावात अजूनही माणुसकी पाहायला मिळते. या दोघांकडे भरपूर खायचे सामान आणि एक लाकडाची मोळी दिली. जवळपास एका तासाने दोघे उरलेल्या ग्रुपकडे आले. आकाशचं लक्ष सुप्रीकडे गेलं. एका बाजूला तिच्याच बॅगवर डोकं ठेवून झोपलेली. आणखी काही डोकी मिळेल त्याचा आधार घेऊन आराम करत होती. आकाश स्वतः खूप दमलेला. सुप्रीकडे पुन्हा एकदा नजर टाकून तोही एका ठिकाणी डोकं ठेवून झोपी गेला. 

साधारण ११ वाजले तेव्हा पूजाच्या आवाजाने जागा झाला. पूजा सर्वाना उठवत होती. आकाश जागा झालेला पाहून तीही त्याच्याजवळ आली.

" डब्बू... निघायचे का ... " आकाश आळस देत उभा राहिला. वर आभाळात लक्ष गेलं त्याच. अजूनही पाऊस सुरु व्हायला वेळ आहे. समोर पाहिलं . डोंगररांगा हाका मारत होत्या. " सारे तयार आहेत का .. " आकाश सर्वाकडे पाहत होता. चोरून सुप्रीकडे नजर टाकली. तीही तयार होती. निघाले सर्व पुन्हा. यावेळेस समोरची वाट जास्त स्पष्ठ दिसत होती. आकाशला माहित होते कुठे जायचे ते. त्या मागोमागचं हा सर्व ग्रुप निघाला होता. चालता चालता , बोलता बोलता सर्व पुढे जात होते. आकाश मधेच बाकी लोकांवर लक्ष ठेवत होता. संजना दिसली कि सुप्रीकडे पाही. कधी वळणावर एक एक जणांना हात देतं पुढे जाण्यास मदत करत होता. सुप्री जवळ आली कि टक लावून पाही. जणू तिला पहिल्यांदा पाहत होता. सोबतीला वारा होताच. त्यानेच ते भरलेलं आभाळ आता मोकळं करायला घेतलं होते. त्या काळ्या ढगांची पांगापांग केलेली. वातावरणात थंडावा वाढलेला. थकवा असा कोणाला जाणवत नव्हता. आकाशने घड्याळात पाहिलं. दुपारचे वा संध्याकाळचे ४ वाजले होते. इथेच थांबूया आणि तंबू उभे करून घेऊ, असं पूजाला सांगून आकाशही कामाला लागला.

पाहता पाहता संध्याकाळ झाली. सर्वांची कामे सुरु होती. काहीजण सकाळपासूनचा आराम करत होते. पूजा - सुप्री जरा पाय मोकळे करायला मागच्या बाजूस गेलेल्या. संजना रात्रीच्या जेवणाची तयारी करत होती. कादंबरी आळस देतं होती. बाकी सर्व दिसत होते, आकाश तेवढा नव्हता. कुठे गेला कुणास ठाऊक. कादंबरी कॅमेरा घेऊन निघाली. वरच्या बाजूला. डोंगरावर तर होते ते सर्व. आकाश नक्की वर गेला असणार, असा तिचा अंदाज. आणि अंदाज बरोबर होता. वर एका ठिकाणी आकाश बसून होता. संध्याकाळचा सूर्य त्यावर किरणे फेकत होता. वरच्या बाजूला काही गवत होते तर आकाश जिथे बसला होता तिथे काही झाडं होती. त्या झाडाखाली बसून विचार करत होता. छान फोटो मिळाला कादंबरीला. पटापट तिने २-३ क्लीक केले. मनासारखे फोटो मिळाल्यावर ती आकाश जवळ आली.

" हॅलो .... हॅ.... लो !! " आकाश विचारातून बाहेर आला.

" बोला मॅडम .... काय म्हणता... ",

" काही नाही, जागे करायला आली तुला.. एवढा कसला विचार करतो आहेस... " आकाश त्यावर काही बोलला नाही. " मला कळते .... तुझ्या मनात काहीतरी सुरु आहे.. पुजालाही माहित आहे ते.. " कादंबरी बोलली तसा आकाश चल-बिचल वाटला. " मला इतकंच कळते कि अश्या गोष्टी share कराव्यात.. " कादंबरी बोलून निघत होती. पण आकाशने थांबवले.

" सुप्री ... भेटलीस ना तिला... तिचाच विचार सुरु आहे डोक्यात... आणि हा प्रवास ... हा शेवटचा .... यानंतर नाहीच ... या सर्व गोष्टी , निसर्ग ... सगळयांना मिस करिन मी... " ,

" म्हणून तिच्याशी बोलत नाहीस.. तिला काय वाटतं असेल... विचार केलास का कधी.... " आकाशने नकारार्थी मान हलवली. " तू तुझा निर्णय घेतलास ... मान्य आहे, तिला विचारलंस ... तिला काय वाटते ते.... तिचा काय निर्णय आहे ते ... " आकाशला पटलं ते. उभा राहिला.

" वाटते तितकी वेडगळ नाहीस तू... विचार सुद्दा करते तू... " आकाश - कादंबरी दोघे हसू लागले आणि त्यांच्या कॅम्प जवळ आले.

काळोख झाला. आजची रात्र शांत होती. कालच्या रात्रीच्या पावसानंतर वाऱ्याने दिवसभर त्याला पळवून लावलं होते. आभाळ मोकळे आणि चांदण्यांनी भरलेलं होते. चंद्र बापडा एका कोपऱ्यात जाऊन बसलेला. शेकोटीची गरज नव्हती म्हणून आणलेली लाकडं तशीच पडून होती. जेवण झालेलं सर्वांचे. सर्व आपापल्या कामात गुंतलेले. आकाश पुन्हा पाय मोकळे करायला बाहेर आलेला. सुप्री बाहेरच उभी होती. आकाशला कादंबरीचे बोलणे आठवलं. सुप्री जवळ गेला तो.

" काय करते आहेस ... " ,

" काही नाही " ,

" चल ... जरा एकत्र चालूया .. " म्हणत दोघे जरा पुढे आले. 

" कशी आहेस सुप्री .. " आकाशने हळू आवाजात विचारलं.

" छान आहे मी ... हे असं वातावरण मागच्या सर्व गोष्टी विसरायला लावते. तुझी उणीव जाणवते , पण ठीक आहे. काही गोष्टीना नाही थांबवू शकत .... पाऊस , वारा आणि तू .... कसं थांबवणार ..... पण बर झालं बोललास आकाश, बोलणं तरी टाकू नकोस .... " चालता चालता बरेच पुढे आले दोघे. पुढे एक मोठी शिळा (दगड ) होती.

" आकाश !! " सुप्रीने थांबवलं. " बसूया इथेच ..... आणखी पुढे नको... " आकाश तिच्या बाजूलाच बसला. खूप दिवसांनी दोघे असे निवांत बसले होते. वाराही छान वाहत होता.

" सॉरी सुप्री ... खरंच तुला दुखवायचे नाही. डोक्यात खूप काही सुरु असते सध्या.... त्यामुळे तुझ्याकडे यायला सुद्धा कसं विचित्र वाटते. तुझ्यापासून दूर जात नाही. तरी तूच दूर जाशील असा भास होतो. काहीच सोडायचे नाही मला आणि काही मनात भरूनही ठेवायचे नाही. अशीच द्विधा मनःस्तिथी होते माझी. तुला गमवायचे नाही आणि या निसर्गापासून दूर राहायचे नाही.... " सुप्रीने आकाशच्या खांदयावर डोके ठेवले.

" इतका कधी कोणाचा विचार केला नाहीस ना तू .... म्हणून होते हे . जसा मोकळा होतास ना आधी, तसाच रहा .... कोणी अडवणार नाही तुला. " दोघे तसेच बसून होते काही वेळ. अचानक .... सुप्रीला ... पुढे ... काहीतरी पुसटसं चमकताना दिसलं. आकाशला दाखवलं तिने. 

" काजवा ..... काजवा म्हणतात त्याला.... पहिल्यांदा बघीतलं वाटते तू... " त्याबरोबर आणखी काही काजवे दिसले. आकाश उठून उभा राहिला.

" काय झालं .... " सुप्रीने विचारलं. " मला वाटते .... " आकाश पुढे गेला. " सुप्री ... इथेच थांब ... मी येतो.... " म्हणत आकाश त्या मोठ्या दगडाच्या मागे गेला. गेलेला त्याच वेगाने पुन्हा सुप्री जवळ आला.

" चल " ,

" कुठे ... " ,

" चल तर .... जादू दाखवतो निसर्गाची.... " सुप्री आकाशचा हात पकडून त्याच्या मागे चालू लागली. त्या मोठ्या दगडाच्या मागे आले दोघेही. " बघ .. " आकाश म्हणाला. 

समोर एक झाड होते. त्यावर दिवाळीची आरास करावी अशी विदयुत रोषणाई केल्या सारखं वाटतं होते. चमचमणारे दिवे.... बंद - चालू - बंद .... काय होते ते. पूर्ण झाडंभर काजवेच काजवे. त्यांचाच प्रकाश त्या भागात पसरला होता.

" आकाश !! ....... काय आहे हे .... " सुप्री तर हरखून गेली.

" काजव्यांची शाळा .... एकत्र जमतात कधी कधी हे सर्व ... तेव्हा असा सोहळा होतो... दिवाळी बोललीस तरी चालेल... " ,

" Wow !! " इतकेच शब्द सुप्रीच्या ओठांतून आले. " सांभाळून ठेव शब्द... आणखी आहे काही .... " आकाशने सुप्रीकडे हात पुढे केला. त्याच्या हातात हात दिला तिने पुन्हा. त्याच्या मागोमाग चालत. पुढे जात असताना प्रत्येक पावलागणिक जमिनीवरील गवतात लपून राहिलेले काजवे उडत वर येत होते. अद्भुत !! सुप्री पुन्हा हरखून गेली. " जा ... अशीच पुढे चालत. पावलांखाली चांदण्या आहेत असं वाटते बघ.... " सुप्रीने आकाशचा हात सोडला. हळूहळू पावलं टाकत पुढे जाऊ लागली. काजवे उडत होते. किंवा बाजूला होत होते. प्रत्येक पावलांवर दिवे लावावे असं वाटतं होते. सुप्रीला मजा वाटत होती. आता चालण्या ऐवजी धावू लागली ती... एक वेगळाच प्रकाश तिच्या अवतीभवती.... आकाश दुरून पाहत होता. सुप्री हसत होती खूप दिवसांनी. एका क्षणाला तिने आकाशलाही ओढत नेले. दोघेही अवतीभवती धावत होते. त्यांच्या त्या धावण्याने , आता सर्वत्र काजवे उडत होते. दोघे थांबले. सुप्रीने आकाशला मिठी मारली. दोघे तसेच उभे. आजूबाजूला, सर्वत्र मिणमिणणारे काजवे. वर चांदण्यांनी भरलेलं आभाळ आणि खाली काजव्यांचे दिवे.... इतक्या दिवसांचा कडवटपणा नाहीस झाला. दोघे तसेच होते बराच वेळ. नंतर मात्र घड्याळाने सांगितलं निघावे, तसे दोघेही परतले.... पण एक वेगळा आनंद घेऊन.

सकाळी आकाशची झोपमोड झाली ती थंडीने. डोळे उघडले तर आजूबाजूला पांढरा शुभ्र रंग. जणू काही ढगांमध्ये झोपलो आहोत ,असं क्षणभर त्याच्या मनात येऊन गेले. ताड्कन जागा झाला. शेजारी पाहिलं आणि कळलं कि आपण तंबूतच आहोत. मग हे काय तरंगत आहे, आकाश तंबूतून बाहेर आला. सगळीकडेच तस होते. धुकं पसरलं होते ते. सर्वच तंबू धुक्यात बुडून गेलेले होते. सकाळचे ८ वाजले होते, आज अंमळ उशीर झाला उठायला. आकाशनेच मग साऱ्यांना आळीपाणीने जागे केले. ९ वाजेपर्यंत सर्वांनी आवरले आणि निघायला तयार झाले. सारे निघाले तरी ती धुक्याची चादर तशीच आळसावल्यागत पडून होती.

" डब्बू .... कुठे जायचे... या धुक्यातून चालता येईल का ... " पूजा पुढे आलेली. " एक गंमत दाखवायची आहे ... " खासकरून त्याने कादंबरीला सांगितलं. " तुला फोटोग्राफीची जास्त संधी आहे आज... तयारीत रहा. " आकाशच्या मागोमाग चालायला सुरुवात केली सर्वानी. पुढे एक चढण होती. हिरवीगार चढण. त्यात वरचा भाग तर ढगांमध्ये हरवून गेला होता. जणू स्वर्गाकडे जाणारी वाट... सुप्री - पूजा सर्वात शेवटी होत्या. आकाश ती चढण सुरु होण्याआधी थांबला. " सावकाश चढाई करू .. घाई नको .... मी पाय ठेवीन तिथेच पाय ठेवून चाला.... " सर्व आकाश पाठोपाठ त्या ढगांमध्ये शिरत होते. पूजाने हात वर करून त्या ढगांना स्पर्श करायचा प्रयत्न करू लागली. ढग तर हातात आले नाहीत, पण तिच्या बोटावर सूर्यप्रकाश दिसला तिला. नवल ना ... डब्बू काय दाखवतो आहे नक्की , याची उत्सुकता पूजाला. सर्वात शेवटी तीच शिरली त्या ढगांमध्ये. पुढे कोण आहे , पुढे काय आहे.... काहीच दिसत नव्हतं. फक्त सांभाळून चालत होती ती. 

आणि एका क्षणाला ती त्या ढगांतून वर आली. सर्वच एका ठिकाणी उभे होते. समोर होता तो, उगवता सूर्य... त्याची लालसर तांबूस किरणे सर्वांच्या चेहऱ्यावर पडत होती. सूर्योदय तर कधीच झालेला , तरी या ढगांमुळे त्याचा पुन्हा उदय झालेला. त्या ढगाआडून पुन्हा वर येत होता. आजूबाजूला फक्त पांढरी नदी ... ढगांची. त्यातून समोर दिसणारी एक टेकडी..... आणि त्याकडे जाणारी एक वाट. काही काळ सारेच थबकले. सुप्रीच्या डोळ्यातून पाणी कधी आलं, ते तिलाही कळलं नाही. हाच आपला आकाश... असे जगावेगळं काहीतरी शोधून काढतो... बदलला आहे का तो ... नाही... त्याला फक्त श्वास घेयाचा असतो मोकळ्या हवेत.... स्वतंत्र असा.... या वाहणाऱ्या ढगांसारखा.... मुक्त असा आकाश !! 

पूजा आली मागून. " काय झालं .... थांबली का तू ... " ,

" नाही गं ... हे ... निसर्गाची किमया पाहते आहे... या अश्या गोष्टी ... आकाशलाच कश्या दिसतात ना ... त्याचं कोडं पडते कधीकधी... " सुप्री कौतुकाने बोलली.

" डब्बू ना ... तसाच आहे .... लहानपणापासून ..... जगावेगळा... " पूजा बोलली.

" तुम्ही लहानपणापासून एकत्र आहात ?? मला तर कधीच सांगितलं नाही त्याने तुझ्याबद्दल... " सुप्री ...

" त्याचा स्वभावच आहे तो ... अबोल... आठवणी सुद्धा काढत नाही. त्यामुळे कदाचित... त्याचा हा प्रवास जास्त emotional झाला आहे.. " पूजा चालता चालता बोलली. हे सर्व पुढच्या १० - १५ मिनीटात त्या टेकडी वर पोहोचले.

" मी पुढची वाट बघून येतो. तुम्ही सर्वांनी थांबा इथे. " आकाश निघाला. कादंबरी मागोमाग. पूजाच्या शेजारीच बसली सुप्री.

" आकाश बद्दल सांगते का मला... मला काहीच माहिती नाही त्याच्याबद्दल. कधी विचारलंही नाही मी... "

" डब्बू आणि मी .... बालमित्र , त्यांचे घर माझ्या सोसायटीपासून १० मिनिटांवर, त्यामुळे शाळेत जाताना एकत्र जायचो, त्याची आई आणि माझी आई मैत्रीण... माझ्या आईला तर माझ्यासाठी वेळ नसायचा. डब्बूची आई मला शाळेत घेऊन जायची. घरी सुद्धा सोडायची. तेव्हापासून ओळख. एका वर्गात होतो. मला ना तेव्हा डब्बू मुका वाटायचा. कधीच बोलायचा नाही. शाळेत सुद्धा टीचरने काही विचारलं , तरी बोलायचा नाही. का ते अजूनही माहित नाही. पण आधीपासूनच हुशार..... चित्रकला , स्केचिंग जास्त आवडायची. पावसात भिजायचा नाही, पाऊस बघायला आवडायचे त्याला. लहानपणीच या सर्वांचे वेड ... तेव्हाही एकटाच रहायचा. त्याचे मित्र का नाहीत .... कळलं का आता...... अबोल त्यात एकटं राहणे... कोण मैत्री करणार त्याच्याशी. मात्र झाडांशी बोलायचा. असा विचित्र.... तरी आपला वाटणारा. माझाशी ओळख म्हणून मला सोबत तरी ठेवायचा. जसं वय वाढत गेले तसा तो निसर्गात आणखी रमू लागला. त्याच्या मोठ्या भावाने एका बर्थडेला त्याला कॅमेरा गिफ्ट केला. तेव्हापासून त्याचा निसर्गाकडे पाहण्याचा दृष्टीकोन बदलला. कदाचित माणसापासून दूर जायला हे कारण पुरेसं होते. निसर्गाची ओढ वाढली आणि माणसापासून दूर गेला. माझ्याशी सुद्धा कमीच बोलायचा. तरी एकदा का निसर्गाच्या गप्पा सुरु झाल्या कि मोकळेपणाने बोलायचा. " 

" कॉलेजमध्ये सुद्धा एकत्र आम्ही. फक्त विषय वेगळे होते. तुझ्या आकाश ना नेहमी पहिल्या ३ नंबरमध्ये असायचा. इतका हुशार तो. मलाही काही अडलं तर तो मला मदत करायचा. " पूजा भारावून सांगत होती.

" मग हि .... अशी भटकंती... केव्हापासून आणि का .... " सुप्रीला कुतूहल वाटलं.

" डब्बू ना ... आधीपासूनच तसा... त्याला अडकून रहाणे पसंत नाही. चांगले शिक्षण घेऊन मी जॉब करू लागले. डब्बूला तस काहीच करायचं नव्हतं. त्याच्या घरी सुद्धा परिस्तिथी छान होती. भावाचा बिजनेस. तिथे बोलावलं होते तरी गेला नाही. माझ्या आधीही तो फिरत असायचा. पण एक दिवसाची पिकनिक असायची त्याची. मला नेहमीच मदत केली त्याने. माझ्या कठीण परिस्तिथीत नेहमीच उभा राहिला माझ्या पाठी. मला घरून चांगली वागणूक नाही मिळायची. तेव्हा डब्बूचं माझी फॅमिली होता. मी घर सोडायचा निर्णय घेतला तेव्हा फक्त माझ्यासाठी त्याने हा प्रवास सुरु केला..... " ,

" त्याचे आई - वडील कधीच काही बोलले नाही त्याला... ",

" बोलली ना ... डब्बू आधी पासूनच वेगळा आहे बाकी मुलापासून... डब्बू वारा आहे असेही म्हणते आई त्याला. मला तर तो आधीपासूनच आवडतो. त्याच्या सारखा मित्र भेटणे, भाग्याचे लक्षण आहे. तो नसता तर कदाचित मीही नसते.... " हलकेच तिच्या डोळ्यात पाणी तरळलं.

" प्रेम करतेस का त्याच्यावर .... " सुप्रीने खूप धीराने प्रश्न केला. 

" नाही गं .... खरं सांगावे ना ... मी आणि डब्बू ... नदीचे २ काठ आहोत. जे एकमेकांसमोर तर असतात पण कधीच भेटत नाही. त्याचा विचार केला तरी छान फीलिंग्स येतात मनात. प्रेम म्हणावे तर आहे, पण वेगळ्या अर्थाने.... खूप प्रेम... त्यात कोणताच स्वार्थ नाही. पण एकदा तरी त्याला समोर बोलायचे आहे ' i love you' असे ... " पूजा स्वतःशीस हसली. सुप्रीलाही बरं वाटलं. मन शांत झालेलं तिचं. समोरून होणारा सूर्योदय एक नवीन पहाट घेऊन आलेला.

" तुला काय वाटते पूजा .... आकाशला कसं व्यक्त करशील... " ,

" पावसासारखा आहे तो... फेसाळत वाहणाऱ्या नदी सारखा आहे तो... त्या निळ्याशार समुद्रासारखा आहे तो.. आणि उधाणलेल्या वाऱ्या सारखा आहे डब्बू... गेली २ वर्ष शहरात कशी काढली त्याने ... त्यालाच माहित... त्याची आई त्याला खूप जवळची. तिला कधी जमलं नाही त्याला थांबवायला. पण तू करून दाखवलं. त्याला बोलते केलंस तू... फक्त एक करशील, माझ्यासाठी तरी... त्याला खरंच कश्यात अडवू नकोस... तसा तो खूप emotional आहे... दाखवत नसला तरी सर्वांची काळजी घेतो. मनासारखं वागणे आणि पाय नेतील तिथे भटकणे , हा त्याचा मूळ स्वभाव ... तो बदलायला लावू नकोस ... " सुप्रीला पटलं ते. पूजाला मिठी मारली तिने.

" thank you पूजा ... " ,

" अरे ..... त्यात काय... " ,

" मनावरचे मळभ दूर केलेस... त्यासाठी... " सुप्री आता हसत होती. समोरून आकाश - कादंबरी येताना दिसले.

आकाश पुजाजवळ आला. " निरू ... आणखी पुढे एक छान जागा आहे. तिथे पोहोचलो कि आपलयाला पुढचा रस्ता कळू शकेल. निघूया का ... " ,

" निघूया ... पण हे धुकं ... त्यातून वाट सापडेल का ... असं इतकं धुकं पहिल्यांदा बघते आहे मी... " ,

" निरू ... काळजी करू नकोस... मी आहे ना .... फक्त आपल्याला घाई करावी लागेल. कारण वादळाच्या आधी असं दाट धुकं पसरते ... ",

" डब्बू !! वादळ येते आहे का पुन्हा.... " ,

" सांगू शकत नाही ... तरी आल्यास आपण तयारीत असावे ना .. " आकाशने इशारा केला तसे सर्व निघाले. सुप्री छान वाटत होती आता. संजनाशी गप्पा मारत चालत होती. आकाशलाही फरक कळला तिच्यामधला. पूजा त्याच्या शेजारीच चालत होती. हळूच पूजाला विचारलं त्याने.

" निरू ... सुप्रीसोबत होतीस ना ... काय सांगितलं तिला. जास्तच मोकळी वाटते आहे. ",

" तुझ्याबद्दल विचारत होती. आपल्या मैत्रीबद्दल विचारलं. कदाचित त्यामुळेच ती आता मोकळेपणाने वागत असावी... " आकाशचे लक्ष होते तिच्यावर. 

संजनालाही ते जाणवलं. " सुप्री ठीक आहेस ना ... " ,

" का गं ... काय झालं.... " ,

" गेल्या ३ - ४ दिवसांत माझ्याशी मोजकेच बोलत होतीस. झोपताना मस्ती करणारी तू ... शांत झोपायची. आणि आज, अगदी पहिल्यासारखी वाटतेस, म्हणून विचारलं ... " सुप्री छान हसली.

" काही गोष्टी समजल्या .... चुका कळल्या... कुठे चुकत होते तेही उमगले. खरं सांगायचे तर आकाश का जगतो दुसऱ्यासाठी ते कळलं मला. ",

" मी बोलू का काही ... " संजनाने सुप्रीला विचारलं . " तुमच्या दोघात काही सुरु आहे हे मला माहित आहे. मला ते खूप आधीच समजलं होते. आपण शहरात असल्यापासूनच .. तू आनंदात होतीस, आकाशकडे बघावयाचे नाही मला. तो कुठेतरी घुसमटत होता. तो आपल्या शेजारच्या ऑफिसमध्ये काम करत बसायचा, तेव्हा न राहवून एकदा तुला न सांगता... त्याला भेटायला गेलेली. त्याचे मागे जाऊन बसली. त्याच लक्षच नाही माझ्याकडे... त्याच्या लॅपटॉपवर त्यानेच क्लीक केलेले फोटो बघत बसलेला. एक-दोनदा हाक मारली त्याला, तो त्या फोटोमधल्या निसर्गात गुंग झालेला. मी जवळपास अर्धा तास त्याच्या मागे बसून होते. एक एक फोटो कितीवेळ बघत होता. मन भरलं कि दुसरा फोटो बघायचा. तेव्हा वाटलं कुठेतरी... आकाशला मोकळं जगायला हवे आहे. तुला कसं समजावयाचे कळत नव्हतं. त्यात ते फोटोग्राफी कॅम्पचे पेपरात आलेलं. तो इथे आल्यावर त्यात इतका फरक पडेल असे वाटले नव्हते मला. सॉरी सुप्री ... !! " संजनाने सुप्रीचा हात घट्ट पकडला होता.

" सॉरी नको गं संजू.... खरंतर मला आधीच कळायला पाहिजे होते हे ....बर ... आता मी त्याला मोकळे सोडण्याचा निर्णय घेतला आहे... " ,

" सुप्री !! " संजना थांबली.

" थांबू नकोस आणि मला थांबवू ही नकोस .... प्रत्येकाला जगण्याचा अधिकार आहे , असं आकाशच म्हणतो ना ... मग त्यालाही जगू दे ... " संजनाला वाईट वाटलं सुप्रीसाठी. सुप्री मात्र मोकळेपणाने बोलत होती. 

आताही छान प्रवास झाला. संध्याकाळ होतं आली. तेव्हा आकाश एका ठिकाणी थांबला.

" काय झालं डब्बू ... " ,

" वादळ येते आहे .. थांबायला पाहिजे ... समोर बघ... " पूजाने समोर पाहिलं. ढग गोलाकार फिरत होते. अधूनमधून विजा चमकत होत्या.

" किती वेळ आहे आपल्याकडे ... " आकाशने घड्याळात पाहिलं.

" अजून एक तास तरी... पाऊस येईल का माहित नाही .. तरी तयारी करावी लागेल. " काळोख तर झालेला. आणि मोठयाने वीज कडाडली. आकाशला त्या प्रकाशात काही दिसलं. पूजाचा हात पकडला त्याने.

" काय झालं डब्बू .... " ....

" निरू .... कदाचित आपण पोहोचलो .... तुझ्या गावात ... " पूजाही उत्सुकतेने पाहू लागली. 

समोर चार डोंगर होते . सांगावे तर ती एक गोलाकार रचना होती डोंगराची. त्या गुरुजींनी सांगितल्याप्रमाणे, ते गाव .. फक्त अश्या उंच ठिकाणावरून दिसू शकते. भोवताली ४ डोंगर आणि अश्या उंचावून आजोबांचा वाडा दिसतो. आता पूजा तो आजोबांचा वाडा दिसतो का ते पाहू लागली. काळोख दाटत होता. प्रकाश कमी होत होता. विजा चमकत होत्या त्याचाच काय तो प्रकाश. तोही क्षणभर.... अशीच एक जोराने वीज कडाडली आणि पूजा जे शोधत होती ते तिला दिसलं. एका वाडा दिसत होता तिला. गाव दिसलं नसलं तरी वाडा दिसला तिला. पूजाला भलताच आनंद झाला. पुन्हा एकदा मोठ्याने वीज कडाडली, त्याने पूजा भानावर आली. आता नाही जाता येणार तिथे. आता पुरतेतरी वादळ, पावसापासून बचाव महत्वाचा. पटापट सगळे कामाला लागले. पुढच्या १०-१५ मिनीटात तंबू उभे राहिले.

आकाश वातावरणाचा आढावा घेत होता. सुप्री त्याच्या शेजारी येऊन उभी राहिली..... " उद्या प्रवास संपेल बहुतेक..... समोरचं गावं आहे निरूचे... माझीही भटकंती संपेल उद्या.... " सुप्रीने आकाशचा हात पकडला.

" नाही , तसं काहीच आणू नको मनात... तू तुझा निर्णय घेतला ना ... आता मीही माझा निर्णय घेते आहे आकाश. " सुप्रीच्या या वाक्यावर आकाशने तिच्याकडे चमकून पाहिलं.

" तुला कधीच समजू शकले नाही मी... तुला काय हवे, तेही कधी मनात आणलं नाही मी... " ,

" सुप्री !! तू काय बोलते आहेस .... " ,

" आकाश... जसा तुला हा प्रवास करावा वाटला ना ... या प्रवासाचा भाग कधीच नव्हते मी. मी तर तुला पुन्हा घेऊन जायला आले होते. हा प्रवास मलाच खूप काही शिकवून गेला. तुलाही समजू शकले. त्याचसाठी हा निर्णय. दोघांसाठी चांगला आहे, असं मला वाटते..... थोडसं का होईना ... आपण ब्रेक घेऊ... या life पासून .. " ,

" सुप्रिया !! असं का .... " आकाश बोलत होता तर त्याला बोलूच दिलं नाही.

" खरंच ... तू तुझी life जगून घे.... मी माझी जगते. कोणत्याही भावनेचा भरात बोलत नाही मी.... जे कळलं , ते पटलं..... स्वतःसाठी जगून बघ कधीतरी... पूजासाठी भटकंती सुरु केलीस, माझ्यासाठी या सर्वापासून दूर राहिलास... आणि आता माझ्यासाठीच भटकंती सोडून देतो आहेस कायमची.... कितीवेळ दुसऱ्यांची मने सांभाळत बसणार तू ... तुझी भटकंती कधीच थांबू नये, हे माझं स्वप्न आहे. खूप केलंस माझ्यासाठी... आता मलाही काही करू दे ..... तुझ्यासाठी... " वादळ आता दृष्टीपटात आले होते. पावसानेही हलकी सुरवात केली होती. आकाश त्या वादळाकडे पाहत होता. सुप्री बोलून निघून गेलेली. आकाश अजूनही तिथेच उभा, वादळाला सामोरे जाण्यासाठी. 

रात्रभर आकाशला झोप नाही. बाहेर पावसाचा, वाऱ्याचा आणि विजेचा आवाज.... पाणी नुसते आपटत होते तंबूवर... त्याचा आवाज काळजाला लागत होता. आकाश उद्या काय होणार याचा विचार करत होता. बाहेरची बरीच वादळं त्याने सहज पार केली होती. मनातले वादळ त्याला झेपत नव्हते.... रात्री फार उशिराने त्याचा डोळा लागला. 

पहाट झाली ती पूजाच्या आवाजाने. तिला घाई झालेली त्या गावात जाण्यासाठी. सर्वांनी तयारी केली. आकाशसुद्धा तयार होता , तरी त्याच लक्ष सुप्रीकडे होते. तो सुप्रीकडे बघत असताना पूजा आली. आकाश अजूनही सुप्रीकडे पाहत होता. पूजा थोडावेळ त्याच्याकडे पाहत राहिली. " डब्बू .... " तिने हाक मारली आकाशला. आकाश भानावर आला. " निघायचे का ... " आकाशने वर आभाळात पाहिलं. कालचे वादळ निघून गेलेले तरी मळभ होते. " निघूया ... " ,म्हणत तयार झाला. 

वरून जवळ दिसत असले तरी अंतर जास्त होते. शिवाय उतरण होती. सावकाश चालत होते सर्व. पुढच्या अर्ध्या तासात ते गावाच्या वेशीपाशी आले. आकाश तिथेच थांबला. पूजा आली पुढे.

" का थांबलास !! " ,

" तुझा प्रवास ... तुझा मान आहे हा .... तू पहिले त्या गावात प्रवेश करावा असे वाटते मला. ",

" नाही डब्बू .... तूच खरा मानकरी.... तुझा हक्क आहे यावर .... तुझ्यामुळे माझं एक मोठ्ठ स्वप्न पूर्ण होतं आहे. आजीच्या - आजोबांच्या आठवणी पूर्ण होतं आहेत.. " पूजा अचानक थांबली बोलायची. " माझ्या life मधलं तुझं स्थान.. कधीच कोणी घेऊ शकत नाही. कधीच नाही... l love you डब्बू !! "

आणि पूजाने आकाशला मिठी मारली. सारेच बघत होते. आकाशला गहिवरून आलं. इतक्या वर्षांची भटकंती ... त्याच्या नजरेसमोरून गेली. पूजा सोबत सुरु केलेली भटकंती... हा येऊन भेटलेला जिप्सी लोकांचा ग्रुप....त्यासोबत केलेली निसर्गाची रपेट.... पूजा पासून वेगळे होणे.... सुप्रीचे आयुष्यात येणे... तिची मस्करी ... तिचा गणू... तो सुप्रीचा काढलेला फोटो... तिच्या सोबतची पहिली भटकंती.... तिच्या सोबत घालवलेले प्रत्येक क्षण... तो अपघात... सुप्री पासून दूर जाणे .... तिचे पुन्हा भेटणे .... आणि आताचा प्रवास .... आकाशच्या डोळ्यात पाणी जमा झालेलं. सर्वांकडे पाहिलं त्याने. पूजाने हातानेच " पुढे जा !! " अशी खूण केली. रडू आलं आकाशला. पावसानेही रिमझिम सुरुवात केली. इतक्या वर्षांत पहिल्यांदा आकाशला रडताना पाहत होती सुप्री. साऱ्यांचे डोळे पाणावले

त्यानेच पहिला प्रवेश केला गावात. गावच्या एका बाजूने नदी वाहत होती. आजोबा सांगत त्याप्रमाणे दोन नद्या असतील , त्यापैकी एका नदीचे पुन्हा आगमन झालेलं. गावात जाणारी पायवाट नव्हतीच. सर्वत्र हिरवा गालिच्या पसरलेला होता. त्यात मधून मधून रानटी तरी विविध रंगाची फुले उमलली होती. प्रत्येक झाडाचे पान पावसाने धुवून काढले होते. एक वेगळचं तारुण्य घेऊन प्रत्येक गवताची पाती , प्रत्येक झाडं स्वागतासाठी उभे होते. या माणसांची चाहूल लागताच गवतात किडयांवर ताव मारणारा पक्ष्यांचा एक थवा कलकलाट करत निघून गेला. माणसांना इथे येऊन किती वर्ष झाली असतील कुणास ठाऊक. समोर फक्त हिरवळ. एक प्रकारचं संथ धुकं अंगाला अगदी बिलगून चालत होते. त्याने शहारा येतं होता अंगावर. सकाळ झालेली असल्याने झाडांवर वेगवेगळ्या पक्ष्यांची किलबिल... सभोवताली असणाऱ्या ४ डोंगरातून जिथून मिळेल तिथून लहान लहान झरे कोसळत होते. गावात नावाला काही बांधकामे उरली होती. सर्वच ठिकाणी निसर्गाने आपला हक्क सांगितला होता. काही मजबूत इमारती तितक्या बाकी होत्या. पूजाच्या आजोबांचा वाडा दुरूनच दिसत होता. आकाश हळूहळू चालत होता. सर्वच कस ..... वेगळे सौंदर्य घेऊन उभे होते. पूजा वाड्या समोर आली.

आजोबांचा वाडा .... आजोबा सांगत, वाड्या पुढे मोठे अंगण.... त्यात विविध प्रकारची झाडं... फुलझाडे, फळझाडे... होती तिथे झाडं... आजोबांच्या काळातली नसतील तरी अंगण आता झाडा-झुडुपांनी , वेलींनी भरलेलं होते. केवड्याचे एक मोठ्ठ झाडं होते. त्याचा सुगंध वातावरण मोहवून टाकत होता. वाडा तर नजरेत सामावत नव्हता. इतका मोठा. वाड्याचा दरवाजा लाकडी. तो तर कधीच नाहीसा झाला होता. राहिल्या होत्या त्या फक्त त्याच्या आठवणी. पूजासहित सर्वंच वाड्यात शिरले. वाड्याला वेलींचे मोठे जाळे... कुठून कुठून येऊन त्यांनी वाड्याला वेढले होते. भरीसभर पावसाने सुरुवात केली. पूजा पूर्ण वाडा फिरत होती. हाताने स्पर्श करत होती. वाड्यातल्या लाकडी वस्तू निसर्गात मिसळून गेल्या होत्या. आजोबांचा लोखंडी पाळणा दिसतं होता. तोही जीर्ण झालेला. काही लोखंडी कपाट , खुर्च्या... आपलं अस्तित्व टिकवून होत्या. आजोबांच्या आठवणींनी पूजाला भरून आलेलं. एका खिडकीपाशी उभी राहून डोळ्यातल्या आसवांना वाट मोकळी करून दिली तिने. कादंबरी पाहत होती तिला.

कादंबरी बाहेर व्हरांड्यात येऊन उभी राहिली. रिमझिम पाऊस.... हात बाहेर करून ओंजळीत झेलला पाऊस तिने. तिथून ... शेजारी ... समोर असलेल्या डोंगररांगा दिसत होत्या. त्यांची शिखरे ढगांत बुडून गेलेली. पांढरे शुभ्र झरे.... अगदी पांढरी शाल परिधान करून चार ऋषीमुनी ध्यानस्त बसलेले जणू. अंगणातल्या पायऱ्यांवर सुप्री एकटीच बसलेली. तिची नजर आकाशकडे लागून राहिलेले. आकाश त्या केवड्याच्या झाडाखाली बसून... पावसात भिजत होता. त्याच लक्ष त्या आभाळातून कोसळणाऱ्या पावसाकडे. अधून - मधून केवड्याची फुले... आकाशच्या अंगावर पडत होती. कादंबरी हे सर्व पाहत होती. तिलाही भरून आलं. आज किती भावना तिला समोर दिसतं होत्या. थोडावेळ आराम केला सर्वांनी. आकाश पूजाजवळ आला.

" काळजी घे निरू .... माझी निघायची वेळ झाली.... भेटू पुन्हा.... आडवळणावर... !! " पूजाने पुन्हा आकाशला मिठी मारली.

" डब्बू !! भेटत रहा असाच.... वाट बघीन पुन्हा .... " पूजाकडून आकाश कादंबरीकडे आला.

" Bye !! ... जमलं आणि निसर्गाने मनात आणलं तर होईल भेट पुन्हा .... " तिनेही आकाशला मिठी मारली. सुप्री- संजनाने सर्वांचा निरोप घेतला. बाहेर पाऊस तसाच होता. आकाश- सुप्री - संजना..... तिघे निघाले. आकाशने आधीच एक वाट बघून ठेवलेली, त्याचं वाटेच्या दिशेने निघाले. कादंबरी या तिघांना जाताना पाहत होती. पूजाकडे पाहिलं तिने. ती अजूनही आठवणीत गुंतलेली. कादंबरीने पूजाच्या बॅग मधून तिची डायरी बाहेर काढली. दरवेळेस ती फोटोग्राफी करायची आणि पूजा लिखाण करायची. आज कादंबरीला काही लिहावेसे वाटले. हा प्रवास खूप काही शिकवून गेला तिला. तिथेच दारात येऊन बसली. पाऊस आता थांबला होता. कादंबरीने पुन्हा त्या तिघांकडे पाहिलं. ते बरेच दूर गेलेले. मानवसदृश्य आकृती तेवढ्या दिसत होत्या. तिने लिहायला घेतले. 

" ठिकाण : आठवणींचं गर्द रानं ...

" Bye ..... किती विचित्र शब्द आहे हा ... कधी कधी यावर गोष्टी संपतात आणि कधी .... यावरच नव्या गोष्टी सुरु होतात. अशीच एक नवीन गोष्ट सुरु होते ती आठवणींच्या गर्द रानात ... झाडं - झुडूप तर असतात तिथे... त्याचबरोबर... असतात त्या आपल्या आठवणी.... थोड्या कडू .... थोड्या गोड.... एका मागोमाग एक येतात आणि आपल्याला अलगद गुंतवून ठेवतात. इतकं कि आपण त्यातून बाहेर पडणं विसरून जातो.... किंबहुना आपल्याला त्यातून बाहेर पडणं नकोस असते... यात असतात ते जुने वाडे ... आठवणीचे... एक जुनं गाव .... एक मोठी डोंगररांग .. आणि त्यातून वाहणारी स्वप्नांची नदी... आठवणींचे झरे कोसळत असतात, अपेक्षांचे पक्षी उंच आकाशात उडत असतात. तारुण्याने मोहरलेला निसर्ग साद घालत असतो. आळसावलेली रात्र उशीजवळच पडून असते. बंद दरवाजा बघून पहाटही निघून जाते आल्यापावली. भिंती सुद्धा तश्या बंद... त्यांना आपटून आपल्याच हृदयाची साद आपल्या कानात गुंजू लागते. अश्यावेळी डोळे बंद करून निपचित पडून राहावे... पापण्यांना सुद्धा कळत नाही, डोळ्यातून अश्रू कधी ओघळले ते... अश्या ठिकाणी एकदा तरी यावे... मी इतकी वर्ष काय होती माहित नाही.... माझा प्रवास तर आता सुरु झाला.... आठवणींच्या गर्द रानातला.... !! " 

====================================================================

पूजा - कादंबरीचा निरोप घेऊन आकाश सुप्रीच्या साथीने पुढे निघाला. संजनाही होती सोबतच. आलेलं वादळही ओसरले होते. इतक्या दिवसांनी आज जरा आभाळ उघडलं होते. आकाश मात्र त्याच्याच विचारात चालत होता, न बोलता..... एक विलक्षण शांतता घेऊन. परंतु सुप्री थोडी मोकळी वाटत होती आज, बऱ्याच दिवसानंतर. कदाचीत हा दोघांमधील फरक संजनाला आधीच समजला होता म्हणून तिनेही या दोघांपासून चालताना एक विशिष्ट अंतर ठेवले होते. तिघे चालता चालता एका वळणावर आले. तिथून पुढे २ वाटा निघत होत्या. एक डांबरी रस्ता.... बहुदा याच रस्त्याने पुढे चालत गेलो तर शहरात जाणारी गाडी मिळेल , असा अंदाज सुप्रीने लावला. आणि दुसरी पायवाट, कच्चा रस्ता म्हणावा असा.... ती पायवाट जात होती पुन्हा एका नवीन गावाकडे. थांबले तिघेही त्या ठिकाणी. सुप्रीने आकाशला हात पकडून एका मोठ्या दगडावर बसवलं. तीही शेजारी बसली त्याच्या. संजना काही अंतरावर थांबली. 

आकाश अजूनही भांबावल्यागत होता. सुप्रीने त्याचा हात हातात घेतला. " काय झालं आकाश... शांत हो... सगळं ठीक होईल. " आकाशला काही समजत नव्हते. काय बोलावं ते.

" सुप्री.... मी ..... मला हे नाही जमत असं... माझं मन कळते ना तुला... एकाच वेळी दोन दगडांवर पाय नाही ठेवू शकत मी...... सॉरी सुप्री !! " आकाश भावुक झालेला. आणि जराशी काळोखी हि दाटून आली लगेच. आकाशचं मन या पावसालाही कळते वाटते, सुप्रीचे लक्ष वर आभाळात गेलं.

" शांत हो आकाश... हे बघ , सॉरी बोलायची काय गरज. तुझं मन कळते मला म्हणूनच हा निर्णय घेतला मी. आणि मी स्वतःलाही तयार केले त्या निर्णयासाठी. " .... सुप्री..... आकाशने सुप्रीचा हात त्याच्या छातीजवळ नेला.

" बघ ... किती जोराने धडधडते आहे हृदय माझं. ... बाहेर येईल असं वाटते मला... " सुप्री छान हसली.

" आकाश... बोलली ना .. शांत हो... सर्व ठीक होईल... आणि आपण काही ब्रेकअप नाही करत आहोत. तुझी space देते आहे तुला..... या तुझ्या आठवणींच्या प्रवासात जाणवलं मला, कि मीच किती स्वार्थी होते ते. प्रत्येक वेळेला मी माझाच विचार केला. ",

" सुप्री .... तस काही नाही... " आकाश बोलत होता तर सुप्रीने त्याला थांबवल.

" बोलू दे मला .... तूच बोललास ना ... आभाळ होऊन पाहावे कधी स्वतः .... मग कळते त्याचं दुःख... बस्स ... झाले ना ... ' आकाश ' होऊन बघितलं...... कळतात तुझ्या feelings मला... किती जणांसाठी धडपडतो तू ... तुझ्यासारखा तूच... तस कोणाला जमणारही नाही.. " 

आकाशच्या डोळ्यात पाणी जमा झालेले. सुप्रीच्या डोळ्यातून आधीच पाणी वाहत होते. मात्र ती हसत होती. " तुला डब्बू बोलतात हेही माहित नव्हतं मला. मीच प्रत्येक वेळेस तुला माझ्यात अडकवून ठेवलं. तुझ्याबाबत कधी काही जाणून घेण्याचा प्रयन्त ही केला नाही. तू जेव्हा हरवला होतास ना ... तेव्हा काय बोलला तू , माझ्यामुळे पुन्हा माणसात आलास तू.. नाही आकाश.... तुला त्या निसर्गाने जिवंत ठेवले. तोच तर तुझा सोबती आहे ना पहिल्यापासून... आणि मी तुला त्याच्या पासून दूर ठेवत आले. " आकाश आता नॉर्मल वाटत होता . तोही बोलू लागला .

" कधी कधी आई बोलते मला...... तुझ्या अंगात रक्त नाही.... उधाणलेला वारा वाहत असतो. मी खूप समजावले स्वतःला... नको जाऊया पुन्हा... सुप्री किती काळजी करते. तरी सुद्धा, माझे मन तयारच होयाचे नाही. श्वास गुदमरायला माझा. लोकांना जरी मी इथे दिसत असलो तरी मन मात्र तिथे कुठेतरी फिरायला गेलेलं असायचे. सर्वांना दिसायाचा तो हाडा- मासांचा गोळा. जीवच नव्हता त्यात... आताही , मला कळत नाही ... माझे चुकते आहे का ... तुझ्यापासून वेगळं होताना.. तुला का शिक्षा हि ... " ,

" नाही आकाश... मी खूप विचार केला. आपलं लग्नही झालं असतं पुढे... पण तुझं काय.. तू तर सुरुवातीपासूनच बोलत होता ना ... शेवटचा प्रवास ... त्यानंतर त्या पुढच्या आयुष्यात तुला स्वतःला हि जमलं असत का तुला थांबवायला... नाहीच !! शक्यच नाही... मग उगाचच माझ्या आनंदासाठी त्याग करायचा..... म्हणजे एकाने आनंदात राहायचे आणि दुसरा....... दुसरा स्वतःला फक्त अडवत राहणार... मीही मग स्वतःला दोष देत राहिले असते... सगळं काही माहित असून सुद्धा मी का वागले अशी ... " ... सुप्री.. 

थंडगार वाऱ्याची झुळूक आली या दोघांकडे. " बघ आकाश.. तुला तुझे मित्र बोलवत आहेत. ",

" सुप्री !! .... " ,

" आकाश.... मी नॉर्मल आहे. आणि सुखात राहीन ... अजिबात काळजी नाही करायची माझी.. " ,

" घरी आणि ऑफिस मध्ये काय सांगू मी .... " ,

" कधी पूर्ण होईल प्रवास तुझा.. " ,

" माहित नाही ... कदाचित २ आठवडे... २ महिने... २ वर्ष ..." आकाश थांबला बोलायचा.

" चालेल... मी सांगते तुझ्या ऑफिसमध्ये.. आणि आईंना सुद्धा समजावेन.. तू निर्धास्त भटकंती कर ... विचारांचे ओझे नको ठेवू मनावर...... थकलास ना तू ... विचार करून करून ... आता खरंच आराम कर तू ... आम्ही सारे मजेत राहू ... कसलाच विचार आता मनात आणायचा नाही ... " सुप्रीने आकाशच्या गालावरून हात फिरवला. " तूच बोलतोस ना , मी किती strong आहे आणि गणू सोबत असताना कशाला घाबरायचे.. " रडू तर येत होते तिला. खूप वेळ आवरलेले रडू क्षणात डोळ्यातून झरझर ओघळले. आकाशला बिलगून रडू लागली सुप्री. संजनालाही रडू आवरले नाही मग. आणि पाऊस ... तोही रिमझिम सुरु झाला. ५- १० मिनिटे रडण्यात गेली. नंतर मग सुप्रीने स्वतःला सावरलं. 

" चल .. निघतो आम्ही... तुझाही प्रवास सुरू होईल आता.. नवी भटकंती... मनसोक्त भटकत राहा.. त्या पाखरांसारखे.... तुला ओळखण्यात जरा कमी पडली मी... हो मुक्त तू .... कसलीच बंधनं नाहीत तुला.... " सुप्री बोलली. आकाश तिच्याकडेच पाहत होता.

" राहशील ना माझ्या शिवाय... " ,

" हो ... हो .... " सुप्री उभी राहत म्हणाली. " आठवणींच्या गर्द रानात हरवून गेली असेन फक्त... त्यातून बाहेर काढायला तरी येशील ना .... " यावेळेस आकाशला रडू आलं.

" बघ रे गणू .... किती emotional असतात माणसं ..... बघ, आता निघते आहे तर मिठीही मारत नाही. गरिबाला कोण मिठी मारणार ना... " आकाशला हसू आलं. मिठीत घेतलं त्याने सुप्रीला. संजनाहि जवळ आली. तिलाही मिठी मारली. " मित्रा ... आठवण ठेव आमची... " संजनाने गालगुच्चा घेतला त्याचा.

" जेव्हा परतुनी येईन तेव्हा भेटेन नक्की... " सुप्री पुन्हा आकाश जवळ उभी. निघायची वेळ. पाय निघत नव्हते.

" चला मिस्टर A.... थांबली असती पण आई घरी वाट बघत असेल ना ... म्हणून चालली ... शिवाय .... ह्या संजूला रस्ते कळत नाही ना ... तिला सुखरूप घरी नेयाला पाहिजे ना ... " आकाशने पुन्हा सुप्रीला मिठी मारली. तिच्या कपाळावर ओठ टेकवले.

" चल.... अनोळखी होऊ पुन्हा... एक कळलं ते तुझं नाव ,स्वभाव .... आभाळ , आकाश एकच , ..... तुझी आई बोलते ना तुला.. वारा आहेस तू ... कुणाला थांगपत्ता लागू देत नाहीस .. काय सुरु असते मनात तुझ्या... तुलाच जमते असे वागणे... वादळं फक्त तूच थोपवायचीस... साऱ्यांना सामावून घेणारा आकाश तू... सर्वाचा आकाश... तरी सांगू... तू माझंच आकाश होऊन रहा... माझं आकाश... नाहीतर नजर उचलून पाहायचे कोणाकडे .... " सुप्री बोलली. आकाशकडे एकदा हसून पाहिलं. संजनाचा हात हातात घेतला आणि निघाली त्या डांबरी रस्त्याने... शहराकडे. आकाश, तिच्याकडे ती नजरेआड होईपर्यंत पाहत होता. वाईट वाटतं होते, तरी हेच आपलं जगणं आहे , हे त्याला पटलं होते. बंधमुक्त जगणं. अपेक्षांचे ओझे फेकून दिले त्याने. पुन्हा एकदा त्याने सुप्री निघालेल्या वाटेकडे नजर टाकली. दूरवर गेलेली ती. आकाशने मग त्या पायवाटेकडे नजर टाकली. डोळ्यातली आसवं पुसली. आणि काहीश्या विखुरलेल्या , तरी नव्या आभाळाच्या साक्षीने नवीन प्रवासाला निघाला आकाश. 


प्रत्येकवेळेस दुसऱ्यासाठी जगणं , हेच आयुष्य बनून जाते. पण स्वतःचे जगणेही महत्वाचे असते. नाहीतर जन्मभर हातात राहतात त्या चुकलेल्या निर्णयाच्या मनावरच्या खपल्या. जखम भळभळत नाही तरी वेदना होतंच राहतात. जगावं कधी स्वतःच्या नियमाने..... जगावं कधी पाखरांसारखे..... जगावं कधीतरी ... मनासारखे. हेच जगणं ... सुप्रीचा निर्णय योग्य होता तिच्यासाठी आणि आकाशसाठी सुद्धा. गोष्टी अश्याच सुरु होता आणि संपतातही अश्याच. सुख-दुःख हा तर नियमच आहे जगाचा. चालणारे पाय आणि प्रवास कधी थांबला नाही पाहिजे. चेहरे बदलतात, नावं बदलतात , पण प्रवास , भटकंती कधीच थांबत नाही. गोष्ट संपली. आनंद आहे. जिथे सुरवात, तिथे शेवट आणि जिथे शेवट होतो, तिथे नव्याने सुरुवातही होते. आकाश- सुप्री पुन्हा अनोळखी झाले. कदाचित पुन्हा नव्याने ओळखीचे होण्यासाठी. हे दोघे स्वतःच्या सुखाच्या प्रवासाला निघाले आहेत. कदाचित एखाद्या अनोळखी वळणावर पुन्हा नव्याने भेटतील..... एका नवीन भटकंती साठी... !! विचार करायला हरकत नाही, बरोबर ना !!

==================== समाप्त ======================